tabiiy muhit
o’tkazish
O’simliklar (urug’lar)
issiqxonalar, kvartiralar,
tabiiy muhit
bagash ko’rigi
Turoperator yoddan chiqarmasligi kerak, dunyoda odam hayvonlardan
yuqtiradigan kasalliklar mavjud. Xususan:
SPID. Inson bu virusni Markaziy Afrikada yashaydigan odamsimon
maymunlardan yuqtirgan, shimpanzedan bo’lsa ajabmas. 42 mln kishi ushbu virusni
tashuvchilar hisoblanadi. Ulardan 5 mln nafari 2002 yilda yuqtirgan. SPIDdan 3,1
mln kishi halok bo’lgan (birgina 2003 yilda qurbonlar 21,8 mln kishiga yetdi,
ularning taxminan 4 mln bolalar).
Tipik bo’lmagan pnevmoniya. Viveralarni yuqtirgan odam bo’lishi mumkin.
Epidemiya bir necha ming odamni kasallantirgan, ulardan bir necha yuz mingi
o’lgan. Tipik bo’lmagan pnevmoniya epidemiyasi turizm sohasida mln dan ziyod ish
o’rinlarini qisqarishiga olib kelishi mumkin. Ayniqsa, Xitoy jabr ko’rayapti. Uning
yo’qotishi 7,6 mlrd dollar deb baholanayatpi va taxminan 2,8 mln ish o’rin qisqargan.
Denge bezgagi. Qo’zg’atuvchilar pasha-chivinlardan o’tadi. Birinchi
epidemiya 1950 yillarda Tailand va Filippinda qayd etilgan. 1970 yillarda epidemiya
bilan 9 mamlakat to’qnash keldi. Hozirgi paytda Denge bezgagi 2,5 mlrd aholiga ega
bo’lgan dunyoning 100 mamlakatida kuzatilmoqda. 1998 yilda bezgak bilan og’rigan
1,2 mln holat qayd etilgan.
Ebola bezgagi. Inson bu virusni odamsimon maymunlardan yuqtirgan deb
taxmin qilinadi. Qo’zg’atuvchi bevosita bemor bilan aloqada qon va so’laklardan
yuqadi. 1970 yillarda Sudanda Ebola bezgagi epidemiyasi boshlangani qayd etilgan.
Yuqtirganlarning 90 %i o’lgan.
Sariq bezgak. Odam bu virusni Markaziy Afrikada yashovchi odamsimon
maymunlardan yuqtirgan. Shimpanzedan bo’lsa ajabmas. Kasallikni tashuvchilar
chivin-pashshalar hisoblanadi. Birinchi holat 400 yillar ilgari qayd etilgan. Vaksina
60 yil muqaddam ishlab chiqilgan.
132
