O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus talim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti a. Yu. Xudoyberdiyev turistlar xavfsizligini ta’minlash oliy talimning 810000 – «Xizmat ko’rsatish»
Viza muammolarini qanday hal etish kerak
Yüklə 0,57 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Huquqiy tomonlari.
- Talabchan” konsullik.
| 14.2. Viza muammolarini qanday hal etish kerak
Turni sotib olar ekan, iste’molchi ko’p bajaruvchilar taqdim etadigan kompleks xizmatlar egasiga aylanadi: turfirmalar, konsulliklar. Tashuvchilar, otellar, sug’urta kompaniyalari, tarjimon-gidlar va boshqa shaxslar turistik va aralash xizmatlar ko’rsatishadi. Shartnoma bo’yicha turfirma safar tarkibiga kiruvchi hamma majburiyatlarni ta’minlashni o’z zimmasiga oladi. Lekin unutmaslik kerak, faqat tabiiy ofatlar, iqtisodiy va siyosiy krizislargina dam olishni barbod bo’lishiga to’sqinlik qilmaydi. Safarni konsullik viza berishni rad etish ehtimoli ham chipakka chiqarishi mumkin. Huquqiy tomonlari. Viza rad etilganda ham, aviareys ushlanib qolganda ham – turfirmalarga bildiriladigan ommaviy e’tirozlar sabablaridan biri, odatda, asossiz e’tirozlardir. Viza xizmatini konkret mamlakat elchixonasining konsullik bo’limi ko’rsatadi, operator emas. Operator faqatgina bu xizmatni ko’rsatilishida professional vositachi hisoblanadi, xolos. Bu xizmatalr buning ustiga uning uchun manfaatli ham. Har bir jiddiy kompaniyada viza bo’limi mavjud. Uning xodimi konsulliklarni viza berish tartibi talablari o’zgarishini kuzatib boradi, viza kuryeri tayyor pasport papkasini o’z vaqtida rasmiylashtirishga topshiradi va olib keladi. Viza bo’limini vijdonan ishlashi sababi oddiy. Agar konsullik firma emmigrantni xabardor qilmasdan viza ochishga uringan yoki hujjatlar pala-partish tayyorlangan deb hisoblasa, elchixonada akkredatisiyadan mahrum etadi. Shuning uchun viza bo’limi xodimlari aniqlik bilan ishlab, sayohatni sotib oluvchilarga bir tomonga hujjat rasmiylashtirishga undaydilar. Firmalar ham zarur hujjatlarni yig’ishda puxta ish olib borishga intiladilar. Viza rasmiylashtirish shartnoma bilan mustahkamlangan bo’lsada, ba’zan operatorning gapi bilan viza rad etilishi uchun u mas’uliyatni bo’yniga olmaydi. Shuning uchun viza rad etilishi haqida e’tiroz bilan u yoki bu mamlakat konsulligiga murojaat qilishga to’g’ri keladi. Shunga qaramasdan, qanday hujjat tuzilmasin, bu fuqaroni himoya so’rab sudga murojaat qilish huquqidan mahrum etolmaydi. 213 Ayniqsa, mijoz bir tomonga aviabilet, mehmonxona uchun to’liq pul to’lab, uchadigan kuni viza berish rad qilinsa, faqat sud orqali huquqini tiklashi mumkin. Turgan gap, juda kam hollarda pulni qaytarib olish mumkin, chunki firma qabul qiladigan tomonga turist borguncha pulni to’lab qo’ygan bo’ladi. Tur firmalarga rahmat deyish kerak, ular mijozlarni barcha hujjatlarni tayyorlashda halol xabardor qilishadi, qaysikim bu viza masalalarini ijobiy hal etishga yordam beradi. Shunday qilib, turfirmaning “tavvakal guruhi” deb atalgan guruhi vakillari – kam daromadli turmushga chiqmagan qiz yoki keksa kishi, kasal odam, chet elda yosh qarindoshlari bor kishi viza berish rad etilganda e’tiroz bildirisha olmaydi, chunki turfirma ularni oldindan ogohlantirgan edi. “Talabchan” konsullik. Ko’pchilik rad etishlar Shengen shartnomasi mamlakatlari konsullik bo’limlarida bo’ladi. Gap shundaki, vizaga yagona talablar hujjatlariga ingliz, ispan, italyan, nemis, fransuz, shved va boshqa konsulliklar doimiy ravishda – zarurat bo’yicha o’zlarinikini qo’shishadi. Daromad haqida (yoki bank kafolati) ma’lumot talab qilinadi. Lavozimi haqida, ko’chmas mulki haqida – turfirmalar konsullik so’rovi bilan mijozdan surishtiradi. Shundagina, agar hammasi joyida bo’lsa, mijoz Shengen vizasi olishi mumkin. Agar so’ralgan ma’lumotlarning biri bo’lmasa ham, konsulliklardan qaysi biridir viza berishni rad etadi. Shuning uchun turfirmada turistning manfaati ko’zlanib, hujjatlarni tezroq taqdim etishga harakat qilinadi. Ayrim hollarda viza so’ragan kishi konsulikka chaqirilib, suhbat o’tkaziladi va shundan keyin viza berish masalasi hal etiladi. Qo’shimcha qilamiz, Shengen bitimi ishtirokchi mamlakatlaridan birini viza berishni rad etishi darhol hal etiladigan muammo emas. Shengen boshqa mamlakatlari ham yaqin vaqt ichida pasportida rad shtampisi qo’yilgan kishini qabul qilishni hohlashmaydi. Keyingi yillarda ko’pchilik Yevropa mamlakatlari konsulliklari ishlarida juda ko’p o’zgarishlar ro’y berdi. Ular bor kuchlari bilan o’z mamlakatlariga emmigrantlarni nolegal kelishiga qarshi kurashayaptilar. Shu munosabat bilan turfirmalarda viza rasmiylashtirish muddati uch haftagacha uzaytirilmoqda, qo’shimcha juda ko’p hujjatlar talab qilinadi. 214 Xususan, diplomatlarni turistning ijtimoiy mavqyei qiziqtirishi mumkin: uning oldingi ishlagan joyi, mamlakatda yashayotgan joyi. Bundan tashqari, butun safar davomiga tibbiy sug’urta, otel bronlashtirilgani haqida hujjat yoki italyanlarning taklifnomasi – tashkilot va fuqarolarniki, shuningdek turist mamlakatda bo’lish uchun yetarli summaga egaligi (bir haftaga kamida $300) bir vaqtning o’zida kafolati taqdim etilishi kerak. Boshqa elchixonalarda, misol uchun, Buyuk Britaniyada viza anketasini turistik kompaniya menejerlari emas, turistlarning shaxsan o’zlari to’ldirishlari kerak. Viza oluvchi shuningdek, keyingi bir yarim yilda Angliyada bo’lganini tasdiqlashi lozim, bu Britaniya vizasini olishda qo’shimcha imkoniyat hisoblanadi. Salkam bir yil avval Shengenga Skandinaviya mamlakatlari ham kirdi. Lekin bu mamlakatlarga viza rasmiylashtirishda muammolar yo’q. Tushunarli sabablarga ko’ra, AQSh konsullik bo’limlarida ham viza berish shartlari o’zgardi. Sibir yazvasi sporalari yuqish xavfi tufayli viza uchun hujjatlar pochta orqali Federal Express yordamida qabul qilinmoqda. Bu elchixona shuningdek, faqat akkredatsiya qilingan turfirmalar bilan ishlaydi. Ayni paytda fuqarolardan bevosita hujjatlarni qabul qilish konsulligi ochilgandan boshlab, “ekspress viza” olish shartlari ancha qiyinlashdi. Endi bu tipdagi vizani olish uchun keyingi 10 yilda Amerikada hyech bo’lmaganda bir marta bo’lgan bo’lish lozim (avvalgidek 2 yilda emas). Sentyabrdagi teraktlardan keyin amirkaliklar juda ehtiyotkor bo’lib qoldilar. Ular 16 yoshdan 45 yoshgacha bo’lgan erkaklarga anketada o’zlarining harbiy ko’nikmalarini ko’rsatish majburiyatini yukladilar. Qaytarilmaydigan konsullik yig’imi $45 ni tashkil qiladi (xodimlar ishi, hujjatlarni ko’rib chiqish, hujjatlarni tekshirishdagi aloqa xizmati va boshqalar uchun olinadi), yarim yillik viza esa $20 turadi. Germaniya elchixonasidagi konsullik xizmati uchun 85 $ olinadi. Xususiyatlar masalalari mohiyatiga ko’ra, Birlashgan Arab Amirliklari immigrasiya hokimiyati viza talablari haqida aytib o’tish kerak. Amirlikda viza $35 turadi va uch kun ichida rasmiylashtiriladi. Bu mamlakatda turmushga chiqmagan qizlar yoki yosh xotin-qizlar kelish talablari shartlariga, ayniqsa, jiddiy e’tibor 215 beriladi. Ularga nisbatan keyingi cheklovlar yaqinda joriy etildi. Uning mohiyati shundaki, endi 30 yoshgacha bo’lgan ayollar amirlikka kiritilmaydi. Dubayga otasi, akasi, erisiz qo’yilmaydi, Sharju va Abu-Dabi amirliklariga 40 yoshgacha bo’lgan yolg’iz ayollar kiritilmaydi. Aks holda, faqat 3-4 yulduzli otellarda yashashi lozim. Yüklə 0,57 Mb. Dostları ilə paylaş:
|