O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus talim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti a. Yu. Xudoyberdiyev turistlar xavfsizligini ta’minlash oliy talimning 810000 – «Xizmat ko’rsatish»

Kreysfelda-Yakoba sindromi. “Qoramol qutirishi” sindromi sifatida ma’lum.
Odam sigirlardan yuqtirgan. Jahonda mol go’shti ovqatidan iste’mol qilib, odamlar
o’lgan bir necha voqyealar qayd etilgan. Bu kasallik qo’zg’atuvchisi miyani falaj
qiladi. “Qoramol qutirishi” holati vaqti-vaqti bilan dunyoning turli mamlakatlarida
qayd etilib turadi. Yevropa mamlakatlari qishloq xo’jaligiga bu kasallik yotkazgan
zarar $60-120 mlrd baholanadi.
Ensefalit. Ensefalit qo’zg’atuvchisi odamga parranda va kemiruvchilardan
o’tadi. Virus tashuvchilari chivinlar va kanalar hisoblanadi. Har yili dunyoda
ensefalit turli shakllari bilan 100-200 ming odam kasallanadi, ulardan 10-15 mingi
halok bo’ladi.
Salmonellyoz. Odam sigirlar, cho’chqalar, echki va uy parrandalari (o’rdak va
g’ozlar)dan yuqtirgan. Salmonellyoz ovqatda go’sht yoki tuxum iste’mol qilish
chog’ida yuqadi, ularda tirik salmonellyozlar saqlanib qolgan bo’lishi mumkin.
Salmonellyoz bilan kasallanib, o’lim holatiga uchragan odamlar ma’lum.
Kalit

so’zlar:

yapon qo’ng’izi, kolorada qo’ng’izi, SPID, issiqxona, tipik

bo’lmagan pnevmoniya, epidemiya, Denge bezgagi, Ebola bezgagi, sariq bezgak,
bezgak, Layma kasalligi, chechak, davolash asosiy usullari.
Nazorat savollari:
1. Sanitariya-biologiya tahdidi nima?
2. Safar turidan qanday kasalliklar xillarini bilasiz?
3. Safar chog’ida SPIDdan qanday saqlanishi kerak?
134

---

---

8-mavzu. Turizmda tibbiy xavfsizlik masalalari
Reja:
8.1. Tibbiy xavfsizlik jihatlari
8.2. Issiq iqlimli mamlakatlarda tibbiy xavfsizlik
8.3. Tumov bo’lganda (shamollaganda) xavfsizlik choralari
8.4. Suvda tibbiy xavfsizlik
8.5. Soat qutblari almashganda xavfsizlik
8.6. Turli mamlakatlarda turist xavfsizlik choralari va sog’liqni muhofaza
qilish
8.7. Jabrlanuvchiga yordam ko’rsatish va xavfsizlikning ayrim masalalari