O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti



Yüklə 4,54 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə138/213
tarix26.11.2023
ölçüsü4,54 Mb.
#136048
1   ...   134   135   136   137   138   139   140   141   ...   213
Янги-Raqamli iqtisodiyot asoslari дарслик

Mahsulot tasnifi 
Bozorlarda taklif etilayotgan mahsulotlar o‘ziga xos oldinga 
siljish usullarini qo‘llash imkoniyatini belgilaydigan juda keng 
xususiyatlarga ega bo‘lishi mumkin. Tovarlarni tasniflash, ya’ni 
ularni guruhlarga bo‘lish ushbu vazifani soddalashtirishga yordam 
beradi. 
Belgilangan maqsadga muvofiq tovarlar 
iste’mol tovarlari
va 
sanoat tovarlariga
bo‘linadi. 
Tovar turi: 
moddiy

nomoddiy

Iste’mol tovarlari
– bu shaxsiy iste’mol uchun sotib olingan 
tovarlar. 
Sanoat tovarlari
– jismoniy shaxslar yoki tashkilotlar 
tomonidan ularni keyinchalik qayta ishlash yoki biznesda foyda-
lanish uchun sotib olingan tovarlar. 
Ushbu turdagi savdo uchun firmalar o‘rtasidagi o‘zaro 
munosabatlarni tashkil qilishning ikkita asosiy usuli mavjud: 
1. Kompaniyalar o‘rtasida to‘g‘ridan-to‘g‘ri aloqalarni 
o‘rnatish. Ushbu usul bugungi kunda eng keng tarqalgan bo‘lib 
qo‘llaniladi va bunday o‘zaro ta’sirning barcha bosqichlari Inter-
net xizmatlari tomonidan qo‘llab-quvvatlanadi. 
 
3.4.1-jadval 
Iste’mol tovarlari turlari va Internetdagi takliflarining 
xususiyatlari 
Mahsulot toifasi 
Ta’rif 
Internetda taklif 
xususiyatlari 
Iste’mol tovarlari 
Odatda boshqa to-
varlar bilan minimal 
taqqoslash bilan tez-
tez sotib olinadigan 
iste’mol tovarlari va 
xizmatlari. Bundan 
Ularning Internetda sotilishi 
darajasi past darajadan o‘rta 
darajagacha. 
Samaradorlikning pastligining 
asosiy sababi tarmoq orqali 
bunday mahsulotlarni sotib 


228 
tashqari, ularni asosiy 
mahsulotlar, impulsli 
(kutilmagan holatda) 
sotib olish mahsu-
lotlari va favqulodda 
vaziyatlar mahsulot-
lariga 
ajratish 
mumkin. 
olish odatining yo‘qligi 
Oldindan tanlov 
mahsulotlari 
Tanlash 
jarayonida 
xaridor iste’mol to-
varlari turli xil ko‘r-
satkichlar 
bo‘yicha 
bir-biri bilan taqqos-
laydi: texnik va foyda-
lanish 
xususiyatlari, 
narxlari, 
sotishdan 
oldin 
va 
sotishdan 
keyingi 
xizmat 
darajasi va boshqalar. 
Ushbu 
turdagi 
mahsulotni 
sotishda Internet juda sa-
marali, chunki u mahsulot 
haqida maksimal ma’lumotni 
taqdim 
etish, 
turli 
xil 
xususiyatlarning 
qiyosiy 
tahlilini 
o‘tkazish, 
arzon 
narxga ega. 
Maxsus tovarlar 
Mijozlarning 
katta 
guruhlari qo‘shimcha 
kuch sarflashga tayyor 
bo‘lgan 
noyob 
xususiyatlarga 
yoki 
markalarga 
ega 
iste’mol tovarlari 
Ushbu 
turdagi 
mahsulotni 
sotishda 
Internet 
juda 
samarali. Bundan tashqari, u 
uzini 
global 
miqyosda 
mavjudligi sababli bozorni 
sezilarli 
darajada 
kengay-
tirishga imkon beradi 
Passiv tovarlar 
Xaridor iste’mol qi-
ladigan tovarlar, ular-
ning mavjudligini bili-
shi yoki bilmasligidan 
qat’I nazar, sotib olish 
haqida o‘ylamaydi 
Reklama vositasi va yuqori 
ma’lumot bilan to‘yinganlik 
vositasi sifatida Internetning 
arzonligi tufayli ushbu turdagi 
tovarlarni oldinga siljishda 
samarali foydalanish mumkin. 
Ammo shuni unutmaslik ke-
rakki, 
bunday 
tovarlarni 
sotish, shu jumladan, Internet 
orqali, katta marketing hara-
katlari talab etiladi. 


229 
2. Elektron savdo maydonchalari asosida o‘zaro aloqalarni 
amalga oshirish. Asosiy cheklash - birja orqali taklif qilinadigan 
tovarlarni standartlashtirish, kontragentlarning o‘zaro munosaba-
tlari bo‘yicha barcha protseduralarni avtomatlashtirish zarurati. 

Yüklə 4,54 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   134   135   136   137   138   139   140   141   ...   213




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin