O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti

Mashhur xesh funktsiyalari 
CRC32
– maxsus nazorat summalarini yaratish uchun 
foydalaniladi. Ushbu funktsiya kriptografik emas. CRC-dan 
keyingi raqam -32, olingan 
xeshning
istalgan uzunligiga qarab, 
bitdagi 
xesh
uzunligini bildiradi. Funksiya juda sodda va ko‘p 
xotirani egallamaydi. Shu munosabat bilan, turli xil ma’lumotlarni 
uzatish protokollaridagi paketlarning yaxlitligini tekshirish uchun 
foydalaniladi. 

---

256 
MD5
– bu 128 bitli 
xeshni
yaratadigan kriptografik 
algoritmning eski, ammo juda mashhur versiyasi. Uning 
kriptografik kuchi bugungi kunda unchalik yuqori emas. Shunga 
qaramay, u ko‘pincha nazorat summasining boshqa versiyasi 
sifatida ishlatiladi, masalan, tarmoqdan fayllarni yuklab olishda. 
SHA-1
– bu 
xeshni
tashkil etadigan kriptografik funktsiya - 
uzunligi 160 baytdan iborat. Shuningdek, saytdagi ma’lumotlar 
bazasida parolli 
xeshlarni
saqlash uchun foydalaniladi. 
HashTab
– kompyuterdagi har qanday fayllar 
xeshini
hisoblash. 
Xesh funksiyasini tuzish uchun ba’zi usullar 
Ko‘p 
xesh - funksiyalari
quyidagi bir nechta oddiy va 
ishonchli usullarga asoslangan. 
1. Bo‘linishga asoslangan xesh funktsiyalari 
Bu usulda 
xesh 
sifatida 
M-
ga bo‘linishning qolgan qismidan 
foydalanishni o‘z ichiga oladi, bu erda 
M 
barcha mumkin bo‘lgan 
xeshla r
soni: 
2. Multiplikativ xeshlash sxemasi 
Usul , 
bilan o‘zaro soda abo‘lgan, ba’zi bir 
A 
butun 
o‘zgarmas sonlarni (
konstantalar
) tanlashdan iborat bu yerda –
w
mashina so‘zida ko‘rsatilgan ( ) qiymatlar soni. Shunda 
xesh – 
funksiyasini 
olish mumkin: