O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti

Raqamli platforma infratuzilmasi
Raqamli infratuzilma platformaning ekotizim texnologik ele-
mentlariga quyidagila kiradi: axborot manbalari, axborotni yet-
kazib berish vositalari, ma’lumotlarni saqlash, yig‘ish va boyitish 
vositalari, instrumental raqamli platforma(yoki bunday platforma-
lar majmuasi) va uni ochish infratuzilmasi, IT – xizmatlar (instru-
mental raqamli platforma asosida dasturiy echimlarni), platformali 
IT-xizmatlarni ishlab chiqish va integratsiya qilish vositalari. 
Raqamli platformaning infratuzilmasini aniqlash nuqtai 
nazaridan, IT-servis (sohaviy IT-xizmati) deganda infratuzilman-
ing raqamli platformasi zahirasida saqlanadigan raqamli 
ma’lumotlarga asoslanib, tadbirkorlik subyektining o‘ziga xos 
bo‘lgan vazifalarini hal qiladigan, infratuzilma raqamli platfor-
masi ekotizimi doirasida yaratilgan va ishlaydigan ixtisoslashtiril-
gan dasturiy yechim tushuniladi.
IT - xizmati ma’lumotni qayta ishlash uchun funksiya va 
interfeyslardan foydalanadi, shu jumladan, raqamli platformada 
infratuzilmaning texnologik asosining tarkibiy qismi bo‘lgan 
instrumental raqamli platformada amalga oshiriladigan raqamli 
ma’lumotlarni qayta ishlash texnologiyalaridan foydalanadi. 
Infratuzilmaliraqamli platformasi bilan bog‘liq aloqalarning 
asosiy ishtirokchilari
: platforma operatori, axborot ta’minot-
chilari, platforma xizmatlari va axborot manbalariga asoslangan 
amaliy IT xizmatlarini ishlab chiquvchilar, turli xil iqtisodiyot 
tarmoqlarida yechimlar iste’molchilari. 
Platforma operatori quyidagi vazifalarni bajaradi: axborot 
manbalari egalari bilan munosabatlarni boshqarish, platforma 
ma’lumotlar zahira va tegishli ma’lumotlar modelini ishlatish, IT-
xizmatlarni ishlab chiquvchilar uchun platforma biznes jarayon-
larini qo‘llab-quvvatlash (maslahat berish, tuzatish, tarqatish va 

---

29 
h.k.), instrumental raqamli platformani ishlab chiquvchi bilan 
aloqalarni boshqarish. 
Raqamli platformaning infratuzilmasi asosida amalga oshiri-
ladigan 
faoliyatning asosiy turi
sohaviy iste’molchilariga ma’lum 
turdagi ma’lumotlarga kirish va amaliy yechimlarning bir qismi 
sifatida ularni qayta ishlash natijalariga asoslangan holda o‘z 
faoliyatlarini avtomatlashtirish bo‘yicha amaliy yechimlarni (IT- 
xizmatlari) taqdim etishdir. 
Faoliyatning asosiy foyda oluvchisi
(benefislar) IT 
xizmatlarining buyurtmachisi bo‘lib, u xizmatga tegishli vazifali 
talablarni aniqlaydi, bu esa o‘z navbatida platforma va unga 
ulangan axborot manbalari asosida ishlab chiquvchilar tomonidan 
amalga oshiriladi. 
Ayrim hollarda infratuzilmali raqamli platformasi raqamli 
ilovalar platformalarini yaratish uchunasos bo‘lib xizmat qilishi 
mumkin, ularning asosiy faoliyati iste’molchilarga ekotizim doi-
rasida ishlab chiqilgan AT xizmatlaridan foydalanishni ta’min-
lashdir. Bunday amaliy raqamli platformalar "ilovalar do‘koni" 
(appstore) hisoblanib, bir joyda infratuzilmali raqamliplatforma 
yordamida ma’lumotni qayta ishlashga ixtisoslashgan raqamli 
xizmatlarning talab va takliflarini birlashtirishga imkon beradi.