O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti

Litecoin 
 
Ushbu valyutani ilgari Googleda ishlagan dasturchi Charli Li 
yaratgan. Litecoin 2011-yilda ishga tushirilgan. Kriptovalyutani 
yaratishning asosiy g‘oyasi Bitcoin oltin bilan taqqoslanishiga 
o‘xshab raqamli moliya bozorida kumush bilan taqqoslash o‘ziga 
xos analogga aylantirish edi. 
Litecoin
– bu bir hil darajadagi Internet-valyutasi bo‘lib, u 
dunyoning istalgan nuqtasiga deyarli nolga teng to‘lovlarni o‘z 
ichiga oladi. 
Litecoin
– bu to‘liq markazlashtirilmagan ochiq manba, 
global to‘lov tarmog‘i. 
Bitcoin 
bilan 
taqqoslaganda, 
Litecoin 
tranzaksiyani 
tasdiqlash vaqti tezroq (2,5 daqiqa) va saqlash samaradorligi 
yuqoriroq. Sanoatning muhim qo‘llab-quvvatlashi, savdo hajmi va 
likvidligi bilan Litecoin Bitcoinga qo‘shimcha ravishda tijorat 
uchun tasdiqlangan vositadir. 
Litecoinni emissiyasi 84 million dollar bilan cheklangan. 
Ripple
Ripple 
bir vaqtning o‘zida Bitcoinga qo‘shimcha sifatida 
yaratilgan, ammoto‘g‘ridan-to‘g‘ri raqobatlashadigan valyuta 

---

294 
bo‘lmagan 
markazlashtirilmagan 
kriptovalyuta. 
Tarjimada,
Ripple kriptovalyuta "
to‘lqin
" degan ma’noni anglatadi, ya’ni 
ushbu valyutani yaratishdau butun ekotizimni rivojlanishiga hissa 
qo‘shadi deb taxmin qilingan. Mutaxassislarning ta’kidlashicha, 
Ripple qat’iy taqsimlangan reestrga ega bo‘lgan 
tengdosh tizimi
, 
ammo Bitcoin bilan tashqi o‘xshashlikka qaramay, ushbu 
kriptovalyuta bir necha tub farqlarga ega: 
1. Ripple kriptovalyuta eng yuqori Tranzaksiya tezligiga ega. 
Hozirda Ripple bilan ishlash tezligi jihatidan solishtiradigan biron 
bir tizim yoki boshqa valyuta yo‘q. 
2. Ripple nafaqat xakerlik hujumlaridan, balki kiber 
hujumlardan ham yuqori darajadagi himoyaga ega, bu esa 
valyutani buzish yoki noqonuniy olish ehtimolligini anglatadi. 
3. Ripple tangalariga inflyatsiya ta’sir etmaydi. Bunga eski 
tangalarni muomaladan chiqib ketishi bilan yangi tangalar bir xil 
hajmda yaratilishi orqali erishiladi. 
4. Tranzaksiya to‘lovini boshqa kriptovalyutalari bilan 
taqqoslasansa, Ripple tranzaksiya narxi minimal bo‘ladi. 
5. Tizim ichida siz nafaqat valyutalarni, balki qiymatlarni 
ham almashishingiz mumkin. 
6. Tranzaksiyani e’lon qilingandan so‘ng uni tahrirlash yoki 
bekor qilish imkoniyati. 
Tether
Tether
– bu Tether Limited tomonidan chiqarilgan fiat bilan 
bog‘liq bo‘lgan kriptovalyuta. 
Tether
, Bitniin BTC-dan farqli o‘laroq, Omni Layer protokoli 
orqali blockchaindan foydalanadi. Omni Layer protokoli blok-
cheyn bilan o‘zaro ishlaydigan, Bitcoinga asoslangan kriptoval-
yuta tokenlarining chiqarilishi va qaytarilishini ta’minlaydigan 
ochiq 
manbali 
dastur. 
Tether 
valyutasi 
100% 
Tether 
platformasidagi zaxira hisobvarag‘idagi haqiqiy xorijiy valyuta 
aktivlari bilan ta’minlanadi. Tether Limited kompaniyasining 
xizmat ko‘rsatish shartlariga muvofiq kriptovalyutani milliy 
valyutalarga sotib olish yoki almashtirish mumkin. 

---

295 
Blokcheyn texnologiyasidan foydalangan holda, Tether 
foydalanuvchilarga dollar, yevro va ienalarga bog‘langan raqamli 
tokenlarni saqlash, yuborish va qabul qilish imkonini beradi. 
Bitcoin raqamli aktivlarning global bozor qiymatining qariyb 70 
foizini tashkil qiladi. Biroq, kunlik va oylik savdolar hajmiga 
ko‘ra [36], Bitcoin kriptovalyuta yetakchi emas, balki bozor 
kapitallashuvi Bitkoinga nisbatan 30 baravar kam Teter. 
2018-yilda Tetherning savdo hajmi Bitcoin narxidan kuniga 
21 milliard dollarga oshdi. Mutlaq rekord 2018-yil may oyida 
o‘rnatildi, bunda USDT (Tether cryptocurrency token) kuniga 31 
milliard dollarni rekord darajadagi aylanmani qayd etdi. 
4.4.3-jadvalda eng mashhur kriptovalyutalarni asosiy 
ko‘rsatkichlari berilgan.