O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti

Sun’iy intellektni o‘rganish modellari va usullari
Fikrlash jarayonlarini ramziy modellashtirish
Sun’iy intellekt (SI) tarixini tahlil qilib, fikrlashni 
modellash-
tirish 
kabi keng qamrovli yo‘nalishni ajratib ko‘rsatish mumkin
Ko‘p yillar davomida ushbu fanning rivojlanishi aynan shu 
yo‘ldan bordi va hozirgi kunda u zamonaviy sun’iy intel-
lektning eng rivojlangan sohalaridan biri hisoblanadi. Fikrlashni 
modellashtirish ramziy tizimlarni yaratishni o‘z ichiga oladi, un-
ing kirishida ma’lum bir vazifa qo‘yiladi va chiqish vaqtida uning 
yechimi talab qilinadi. Odatda, taklif qilingan vazifa shakllangan
bo‘lsa, yani matematik shaklga aylantirilganda, yoki hal qilish 
uchun bir algoritmi bo‘lmaydi, yoki bu ham murakkab, mehnat 
talab qiladi va hokazo. Bularga teorema, qaror qabul qilish 
va o‘yin nazariyasi, rejalashtirish,dispetchirlik va bashorat qilish 
kiradi.

---

97 
1.7.1-rasm.
Sun’iy aql tuzilishi 
Tabiiy tillar bilan ishlash
Tabiiy tilni qayta ishlash muhim yo‘nalish bo‘lib, uning 
doirasida "inson" tilida matnlarni tushunish, qayta ishlash va 
generatsiya qilish imkoniyatlari tahlil qilinadi. Xususan, bu yerda 
matnlarni bir tildan boshqasiga mashinali tarjima qilish muam-
mosi hal qilinmagan. Zamonaviy dunyoda ma’lumotni ahtarish 
usullarini ishlab chiqish katta rol o‘ynaydi. O‘zining tabiati 
boyicha Tyuring original testi bu yo‘nalish bilan bog‘liq.
 
Injeneriya 
Matematika 
Axborot 
texnologiyalar 
Aqlli agentlar 
Aqlli robotlar 
Avtomatik dasturlash 
Tabiiy tilni qayta 
ishlash va nutqni
tushunish 
Intellektual 
murabbiy 
Mashinani 
o‘rganish 
Genetika 
algoritmlari 
Neyrontarmoqlari
Ekspert
tizimlar
i 
Kompyuterni 
ko‘rish 
Нoaniq 
mantiq 
Sun’iy intellektning asosiy ilovalari 
Sun’iy intellektning 
asosi bo‘lgan fanlar
Sunniy intellekt 
Lingvistika 
Psixologiya 
Biologiya 
Falsafa
-
Psixolingvitika; 
-
Sotsiolingvistika; 
-
Hioblash 
lingvistika 
-
Robototexnika
; 
-
Tasvirlarni 
aniqlash; 
-
Tasvirlarni 
qayta ishlash 
-
Operatsiyalarni 
tadqiq qilish
; 
-
Statistika; 
-
Boshqarish 
nazariyasi 
-
Ob’ektga 
yo‘naltirilgan 
dasturlash
; 
-
Adaptiv tizimlar 

---

98