267
Xususiy blokcheyn
(
Private Blockchain
) - ma’lumot-
lariniyozish / o‘qish uchun cheklovlarga ega.
Ustuvor tugunlarni
o‘rnatish mumkin. Xususiy kichik turi – eksklyuziv (
noyob
)
blokcheyn hisoblanadi. Ushbu zanjirda tranzaktsiyalarni qayta
ishlash bilan shug‘ullanadigan shaxslar guruhi tuzilgan.
Konsorsium blockchain
.
U bir nechta kompaniyalar yoki,
masalan, davlat idoralari o‘zlarining yopiq tarmog‘iga muhtoj
bo‘lgan holatlarda yaratilgan. Bu erda tarmoq teng sharoitlarda bir
nechta tugunlar tomonidan boshqariladi - ularning asosiy
zanjirdagi ma’lumotlar bloklarini
tekshirish va yozish uchun
o‘zlarining kelishuv parametrlari, shuningdek tarmoqqa kirish
parametrlari mavjud.
Blokcheyn asosiy tamoyillari:
markazlashtirmaslik va taqsimlangan saqlash;
xavfsizlik va himoyalanganlik;
ochiqlik
va oshkoralik;
yozib olingan o‘zgarmasligi.
Markazsizlashtirish va taqsimlangan saqlanishi
Odamlar hayotining ma’lum bir sohasi bilan bog‘liq har
qanday muhim ma’lumotlar biron bir joyda saqlanadi. Uy yoki
mashina
sotib olish, qarz olish, pul o‘tkazish – bu operatsiyalar
bo‘yicha barcha ma’lumotlar qayd qilinadi
va markaziy ravishda
davlat muassasalari yoki xususiy kompaniyalarning serverlariga
joylashtiriladi. Bu ko‘pincha suiiste’mol qilishga olib keladi -
xohlaganda, har qanday bazaga
kirish va unga tuzatishlar
kiritishmumkin.
Blokcheyn
texnologiyasi
ushbu
yondashuvni
tubdan
o‘zgartirmoqda. Uning mohiyati shundan iboratki, ma’lumotlar
bazasi bir joyda saqlanmaydi,
balki minglab, hatto o‘n minglab,
ba’zan esa millionlab kompyuterlarga tarqatiladi (4.3.4-rasm).
Ularning barchasining ishgan chiqarish ehtimoli juda kam. Bu
orada, hech bo‘lmaganda tarmoqda bitta kompyuter ishlab tursa,
blokcheynga asoslangan tizim mavjud bo‘ladi.
