O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti

 
2.1.1-rasm.
Roland Morenning smart - kartasi 
 
Ma’lumotlarning elektron almashinuvi 
( EDI ) bu har qanday 
tijorat hujjatlarini yagona markaz orqali xavfsiz kanallar orqali ti-
jorat hujjatlari bilan avtomatik almashish imkonini beradigan 
texnologiya (2.1. 2-rasm): 
2.1.2-rasm.
Elektron ma’lumotlar almashinuvi 

---

108 
1976-yilda Stenford universitetining amerikalik matematiklar 
Witfild, Diffi va Martin Xelman 
elektron imzoning 
haqiqiyligini 
va muallifligini tasdiqlashning qonuniy vositasi sifatida 
raqamli 
imzo 
g‘oyasini yaratadi. Mualliflar tomonidan yaratgan tamoyillar 
elektron 
autentifikatsiya (aniqlash), 
elektron muomalalar va 
elect-
ron pullar 
uchun asos yaratdi 
.
1973-yilda Umumjahon Banklararo Moliyaviy Telecom-
munikatsiyalar Jamiyati (eng. Worldwide Interbank Financial 
Telecomminications (S.W.I.F.T.) ta’sis etildi. Ta’sischilar 
19 mamlakatning 248 banklari hisoblanadi. S.W.I.F.T. tizimi 
moliyaviy operatsiyalar uchun umumiy standartlar tashkil etish va 
umumiy ma’lumotlar qayta ishlash tizimini shakllantirish uchun 
mo‘ljallangan edi.
 
S.W.I.F.T. tizimi butun dunyo moliyaviy muassasalariga 
moliyaviy operatsiyalar haqida ma’lumotni yuborish, xavfsiz 
standartlashtirilgan va ishonchli shaklda olish uchun imkon beradi 
(2.1.3-rasm ) . 
Hozirgi vaqtda S.W.I.F.T.tarkibiga 197 mamlakatning 7000
dan ortiq yirik kredit va jahon muassasalar kiradi, S.W.I.F.T. trafi-
gining umumiy hajmi kuniga 1,5 milliard xabarlarni tashkil etadi. 
Manba:
www.finance.ru 
2.1.3-rasm
. S.W.I.F.T 

---

109 
XX asr 80-yillarning boshlarida Amerika Qo‘shma 
Shtatlarida yopiq elektron tarmoqlarda maxsus dasturiy ta’minot
yordamida mijozlarga bank operatsyalarini amalga oshirish 
dastlabki tizimlari paydo bo‘ldi. 
XX asr 80-yillari o‘rtalarida