O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti

2.
 
"Taraqqiyotga erishish" modeli 
 
Ikkinchi modelni
yangi sanoat mamlakatlari shakllanti-
radi. So‘nggi paytlarda Singapur va Tayvan raqamli iqtisodiyotni 
rivojlantirishda katta ahamiyatga ega bo‘lmoqdalar, bu hatto ba’zi 
jihatdan Yaponiyadan ham ustundir. Aynan ushbu davlatlar 
raqamli iqtisodiyotni rivojlantirish bo‘yicha etakchi ikkinchi 
guruhda hisoblanadi. Biroq, turmush darajasi va ijtimoiy capitalning 
rivojlanish darajasi bo‘yicha ushbu davlatlar orqada qolmoqda. 

---

12 
3.
 
 
Axborotni ishlab chiqishning tashqi vositalarini o‘z 
ichiga olgan model
Axborot iqtisodiyoti rivojlanishining tashqi ko‘rinishlarini 
o‘z ichiga olgan 
uchinchi model, 
ta’limning juda past darajasi va 
umuman, aholining turmush darajasi pastligi, raqamli infratuzil-
maning yo‘qligi yoki ahamiyatsiz rivojlanishi bilan tavsifla-
nadi. Bundan tashqari, ushbu model qaysidir ma’noda firma 
darajasida ham, davlat darajasida ham biznes jarayonlarini bosh-
qarishning nochorligi bilan tavsiflanadi. 
Ushbu mamlakatlar qatoriga Afrika mamlakatlari va ba’zi 
Osiyo mamlakatlari kiradi. Ularning ixtisoslashuvi xalqaro bozor-
larga xom ashyo yetkazib berishdir. Ushbu mamlakatlarda iqti-
sodiy rivojlanishni tubdan isloh qilish, aholining ta’lim darajasi va 
turmush darajasini oshirishga yo‘naltirilgan ulkan investitsiyalarni 
kiritish zarur. 
 
1.1.4. Raqamli iqtisodiyotda ilg‘or texnologiyalaro‘rni
Xalqaro elektraloqa ittifoqining ( XEI ) hisobotiga ko‘ra, 
axborot-kommunikatsiya texnologiyalari (AKT) sohasidagi eng 
rivojlangan davlatlar quyidagilar : 

Koreya Respublikasi ; 

Islandiya ; 

Daniya 

Shveytsariya ; 

Buyuk Britaniya ; 

Xitoy ; 

Shvetsiya ; 

Gollandiya ; 

Norvegiya ; 

Yaponiya. 
Raqamli iqtisodiyot va jamiyat indeksi (DESI) ko‘ra, eng ri-
vojlangan raqamli iqtisodiyoti Skandinaviya mamlakatlari, Bene-
lux, Buyuk Britaniya va Irlandiyadir.

---

13 
Yevropa Ittifoqi aholisining 98 foizi Internet tarmog‘idan, 84 
foizi 4G tarmog‘idan foydalanish huquqiga ega, 44 foizi esa aso-
siy raqamli ko‘nikmalarga ega bo‘lmaganlar qatoriga kiradi. 
Rivojlangan mamlakatlar yalpi ichki mahsulotidagi raqamli 
iqtisodiyotning ulushi 2010-yildan 2016-yilgacha 4,3% dan 5,5% 
gacha, rivojlanayotgan mamlakatlar yalpi ichki mahsulotida 3,6% 
dan 4,9% gacha o‘sdi.
"Katta yigirma" mamlakatlarida bu ko‘rsatkich besh yil 
ichida 4,1% dan 5,3% gacha o‘sdi. Yalpi ichki mahsulotda 
raqamli iqtisodiyot ulushi bo‘yicha jahon
rahbari Buyuk Britaniya-12,4%. 2016-yilda e’lon qilin-
gan Xalqaro ma’lumotlar korporatsiyasi tahlilchilarining 
tadqiqotiga ko‘ra, raqamli transformatsiya texnologiyalarining bu-
tun dunyo global xarajatlari har yili
16,8 foizga o‘sadi va 2019-yilga kelib 2,1 trln. AQSH dol-
larini tashkil etadi. 
Accenture konsalting kompaniyasining prognozlariga ko‘ra, 
2020-yilda raqamli texnologiyalardan foydalanish 1,36 trln. AQSH 
dollarini yoki dunyoning o‘nlab yetakchi jahon iqtisodiyotlarining 
yalpi ichki mahsulotidagi YaIMning 2,3 foizini tashkil etadi. Ri-
vojlangan davlatlarning yalpi ichki mahsuloti "raqamli iqtiso-
diyot" hisobiga 1,8 foizga, rivojlanayotgan mamlakatlar YaIM esa 
3,4 foizga o‘sadi. 
Raqamli iqtisodiyotning kelajakdagi rivojlanishi bir qator 
ilg‘or texnologiyalarning muvaffaqiyatiga bog‘liq bo‘ladi. 
Bunday beshta texnologiyani ajratib ko‘rsatish mumkin: 

5G - aloqa; 

3D - bosma; 

blokcheyn ; 

sun’iy intellekt ( AI ) ; 

virtual haqiqat.
Sanab o‘tilgan texnologiyalar rivojlangan mamlakatlarning 
strategik hujjatlarida belgilangan eng muhim rivojlanish yo‘na-
lishlaridan biridir. 

---

14 
Ko‘rsatib o‘tilgan texnologiyalar jadal rivojlanish bos-
qichida, ular yildan-yilga takomillashmoqda. Har bir texnolo-
giya iqtisodiyotning bir qator an’anaviy sanoat tarmoqlariga va 
umuman biznesga tubdan ta’sir ko‘rsatishi mumkin .
Tanlangan ilg‘or texnologiyalarni istiqbollari ko‘rib chiqaylik.
5G –aloqa 
- ( ingliz tilidan.
 beshinchi avlod 
) .
 
Beshinchi avlod mobil aloqa standarti (5G) 
–
bu texnologi-
yaning rivojlanishidagi yangi bosqich bo‘lib, u radioga kirish tar-
moqlari orqali Internetga kirish imkoniyatlarini kengaytirishga 
mo‘ljallangan . 
5G texnologiyasi quyidagi vazifalarni hal qilishga mo‘l-
jallangan: 

mobil trafik o‘sishi ; 

tarmoqqa ulangan qurilmalar sonining ko‘payishi ; 

yangi xizmatlarni joriy etishda kechikishlarni kamaytirish ; 

chastota spektrining yetishmasligi . 
Katta shaharlarda keng tarqalgan mobil aloqa tizimlari LTE 4G 
- 2665 MGts tarmoqlarida 100 Mbit / s gacha tezlikda ishlay-
di. Yanada o‘sish millimetr to‘lqinlar foydalanish bilan bog‘liq - 1 -
100 gigagerts, masalan, harbiy noyob xususiyatlarga ega va keng 
ishlatiladi. Yangi tarmoqlar 10 Gbit / s gacha tezlikni ta’minlay 
oladi.