O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti 5112000 Jismoniy madaniyat fakulteti sport turlarini o’qitish metodikasi kafedrasi «gimnastika va uni o’qitish metodikasi»

3. Saflanish va qayta saflanish
Saflanish —talabalarning o'qituvchi buyrug'idan so'ng biron- bir safda turish uchun bajariladigan harakatdir. Saflanishlarda, o'qituvchi barcha talabalar ko'ra oladigan joyda turishi shart.
Mashg'ulot oldidan guruh qoida bo'yicha bir qator bo'lib, ayrim hollarda esa ikki qatorda saflanadi.
Saflanish uchun: «Bir, ikki, uch qatorga SAF-LAN!» buyrug'i beriladi. Buyruq berilishi bilan guruh sardori yoki navbatchi safning old tomoniga qarab «ROST-LAN!» holatida turadi, guruh uning chap tomonida saflanadi.
Guruhning mashg'ulotga tayyorligi to'g'risida raport berishdan oldin sardor (navbatchi) guruh safini tekislaydi, uni sanatib chiqadi, so'ng «ROST-LAN!», «O'NG-GA TEKIS-LAN!» («CHAP-GA!», «O'RTA-GA») buyrug'ini beradi.
Guruh sardori (navbatchi) o'qituvchiga 2—3 qadam yetmasdan (shaxdam qadam bilan) to'xtaydi va raport beradi: «O'rtoq o'qi­tuvchi! ... fakultetining ... kurs... guruhi mashg'ulot o'tish uchun saf- landi. Ro'yxat bo'yicha... kishi, safda... kishi. Sardor (navbatchi)...». Keyin eng qisqa yo'l bilan o'qituvchi turgan tekislikka borib, safga qarab turadi. O'qituvchi salomlashib, guruh javob qaytargandan so'ng guruh sardori (navbatchi) o'qituvchining «ERKIN!» buyrug'ini takrorlaydi va safning o'ng qanotiga turadi.
Saflanish va raport berishni tantanali ruhda o'tkazish lozim.
Mashg'ulot boshlanishidan oldin raport berilishiga o'qituvchining jiddiy munosabatda bo'lishi, uning tashqi qiyofasi va qaddi-qomati bu an'ananing muhim ahamiyatga ega ekanligini ko'rsatishi lozim.
Ketma-ket qatorga saflanish— «Ketma-ket qatorga (bir, ikki, uch va h.k.) SAF-LAN!» buyrug'iga binoan bajariladi. Guruh o'qituv­chi (navbatchi)ning qo'li bilan ko'rsatgan tomonda bajariladi.
Buyruq bo'yicha qator, ketma-ket, doira va h.k. bo'lib saflanadi. Masalan, «Doiraga ...!», «Ikki qatorga ...!».
Bir qatordan ikki qatorga qayta saflanish. Dastlab «birinchi» va «ikkinchiga» sanab chiqilgandan so'ng, «Ikki qatorga SAF-LAN!» buyrug'i beriladi. Bu buyruqqa ko'ra, ikkinchi raqamdagilar chap oyoqni bir qadam orqaga qo'yadilar (hisob «bir»), o'ng oyoqni juftlamasdan bir qadam o'ngga qo'yadilar (hisob «ikki») va safda birinchi tuiganning orqasiga o'tgan holda chap oyoqni juftlaydilar (hisob «uch»).