12.1 - rasm. Qurilishda diversifikatsiya jarayonlarining turkumlanishi Bu yerda shuni ta’kidlash joizki, G’arbda yuzaga kelgan va faol qo’llanish
olgan diversifikatsion strategiya sharoitlaridan mamlakatdagi sharoitlarning farqi
shundaki, mamlakat amaliyotida diversifikatsiya – bu inqirozli davrda majburiy
chora-tadbir bo’lib, mavjud holatdan chiqib ketish usuli sifatida qo’llanilsa,
G’arbda esa diversifikatsiya – bu an’anaviy tarmoqlar (sohalar) ramkasi tor bo’lib
qolgan bir paytda va boshqa tarmoqlar (sohalar) da yaxshi iqtisodiy natijalarga
erishish imkoniyatlari yuzaga kelayotgan vaqtda qo’shimcha foyda olish
manbalarini qidirib topishdan iboratdir.
Rejadan
tashqari
(majburiy)
Rejali
Ishlab chiqarish
diversifikatsiyasi
Bog’langan turdagi
Bog’lanmagan
turdagi
Tarmoq
ichidagi
Qo’shma
tarmoqli
Oddiy
Murakkab
Oddiy
Murakkab
Ichki
o’sish
evaziga
Tarmoqlararo
Ixtisoslashgan qurilish korxonalari
Ishlab chiqarish
quvvatlaridan to’liq
foydalanmaslik
Ustuvor moliyaviy holat
Qurilish-montaj ishlari
(QMI) rentabelligining
kamayishi
Ishlab chiqarish
quvvatlaridan
to’liq
foydalanmaslik
Asosiy kapitalni
yangilash uchun
mablag’larning
yetishmasligi
Xususiy
aylanma
mablag’larning
kamayishi
Qurilishda ish
o’rinlarining
kamayishi
170
12.2 - rasm. Qurilish tashkilotlari faoliyati iqtisodiy strategiyasining variantlari Hozirgi rivojlangan bozor munosabatlari sharoitida qurilish korxonalari
diversifikatsiyani o’zining iqtisodiy holatini mustahkamlash usuli sifatida amalda
qo’llay boshladi. 12.2 -rasmda hozirgi sharoitda qurilish tashkilotlari faoliyati
iqtisodiy
strategiyasining
variantlari
ko’rsatilgan.
Ishlab
chiqarish
diversifikatsiyasini ixtisoslashgan korxonalarda foydaning kamayish me’yori
hamda foydani qurilish va noqurilish bozorlarining boshqa sektorlarida oshirish
imkoniyatlari o’rtasida yuzaga kelayotgan ziddiyatlarni bartaraf etish usuli deb
hisoblash mumkin.
Tzilmaviy qayta
o’zgartirish
(реструктризация)
So’nib boruvchi
ishlab chiqarish
Ishbilarmonlik
faoliyatining
susayishi
Resurslar
kamayishi
Ishlab chiqarish
diversifikatsiyasi
Bankrotlik
holati
Oddiy va
kengaytirilgan
ishlab chiqarish
Qayta tashkil
etish
Korxonaning
an’anaviy
faoliyati
Korxonani to’liq
qayta
ixtisoslashirish
Bank
Bankrotlik holatidan
qutulish maqsadida ishlab
chiqarishni majburiy
diversifikatsiyalash
Faoliyat sferasini kengaytirish
va foyda hajmini oshirish
maqsadida ishlab chiqarishni
rejali diversifikatsiyalash
