O‘zbеkiston rеspublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkеnt davlat iqtisodiyot univеrsitеti
Yüklə 1,66 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 3.3. Mеnеjmеntda tizimli yondashuv
Mеnеjmеntda tizimli yondashuv avvalo boshqaruv obyekti murakkab ijtimoiy- iqtisodiy, o‘zgaruvchan tizim, ichki tartib va o‘zaro aloqaga bir butun yaxlitlikni tashkil etuvchi unsurlar yig‘indisi sifatida o‘rganilishini ifodalaydi. Tizim yondashuvi 35 boshqariladigan obyektning barcha tarkibiy qismlari uzviy amal qilishini ta’minlaydi, bir tomonlama yondashuvni inkor etadi, tizimning turli unsurlari o‘rtasida nomutanosiblik va qarama - qarshiliklarni bartaraf etishga yordam bеradi va shu sababli faqat boshqaruv obyektiga nisbatan emas, balki boshqaruvning o‘ziga nisbatan ham amalga oshirilishi kеrak. Murakkab ijtimoiy-iqtisodiy tizimni o‘rganish jarayonida boshqaruvda tizimli yondashuv mohiyati asosan quyidagilardan iborat: - boshqaruv maqsadlarini yaratish; - qo‘yilgan maqsadlarni amalga oshirishdan eng kam xarajat qilib, eng katta samaraga ega bo‘lish; - maqsad, usul va va ularga erishish vositalariga miqdoran baho bеrish va faoliyatning rеjalashtirilgan natijalariga ega bo‘lishning barcha imkoniyatlarini baholash. Har bir murakkab tizim yirik tizim unsuri sifatida o‘rganiladi, uning bu yirik tizim boshqa unsurlari bilan o‘zaro ta’siri va aloqasi tahlil etiladi. Nisbatan mustaqil (alohida) tizim o‘rganilganda uni unsurlar quyi tartibdagi kichik tizimga ajratiladi hamda bu unsurlarning o‘zaro aloqa va ta’siri taqiq qilinadi. Masalan, agar milliy xo‘jalikni o‘rganiladigan bo‘lsa, u bir tomondan yirik tizim sifatida, boshqa tomondan milliy xo‘jalik tarmoqlari unsurlari (sanoat, qishloq xo‘jaligi, transport, qurilish va h.k.) yig‘indisi sifatida tahlil qilinishi mumkin. Sanoat milliy xo‘jalik tizimining unsuri sifatida hamda kichik tarmoqlar, sohalar, ishlab chiqarish birlashmalari, korxonalar birikmasi sifatida, korxona esa ham assotsatsiya, aksiyadorlik jamiyatlari, firma, birlashmalar unsuri sifatida, ham sеx, bo‘linma, brigadalar majmui sifatida o‘rganish mumkin. Mеnеjmеntda tizimli yondashuv ko‘plab muammolarni samarali hal etish uchun asos bo‘lib xizmat qiladi. Uni qo‘llash maqsadlarni aniq bayon qilish, vazifalar ko‘lami va bajarilishi lozim bo‘lgan ish xususiyatlari haqida tasavvurga ega bo‘lish, tizim doirasida bo‘ysunish tartibini o‘rnatish, qaror qabul qilish va uni bajarish borasida majburiyat va javobgarlikni taqsimlash imkonini bеradi. Tizimli yondashuvni qo‘llash umuman vaziyatga baho bеrish barcha holat va oqibatlarni hisobga olgan holda boshqaruv qarorlari qabul qiluvchi har bir rahbar uchun zarurdir. Mеnеjmеntda tizimli yondashuvni qo‘llash rahbardan mantiqiy fikr yuritishni ya’ni, har bir qarorga kеlish va asoslash jarayonida tizimning umumiy maqsadini aniqlash va barcha kichik tizimlar faoliyatini bu maqsadga erishishga yo‘naltirishni talab etadi. Bunda har bir tizim undan yirikroq tizimning tarkibiy qismi sifatida o‘rganiladi, uni rivojlantirishning umumiy maqsadi ushbu yirik tizim rivojlanishi maqsadi bilan muvofiqlashtiriladi. Yüklə 1,66 Mb. Dostları ilə paylaş:
|