O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti f. T. Bazarova

Iste’molchilar
-bozorda o‘z talab va ehtiyojlarini qondirish maq-
sadida firmalarining tovar va xizmatlarini sotib oluvchi firmalar yoki 
alohida jismoniy shaxslardir. Iste’molchi bozorda - shoh. Shuning uchun 
marketologning asosiy vazifasi iste’molchini doimo o‘rganish, uning 
xohishini aniqlash, tahlil qilishdan iborat. 
Firma
- bu korxonadan farqli o‘laroq ishlab chiqarish va noishlab 
chiqarish sohalarida turli-tuman tadbirkorlik faoliyatini bildiradi. 
Bunday nomni sanoat korxonasi davolash muassasi uchun ham, qurilish 
tresti va vositachilik tashkiloti uchun ham, savdo va konsullik faoliyati 
uchun ham, xodimlar tayyorlash va malakasini oshirish, sayyohlik va 
boshqa tashkilotlar uchun ham nisbatan ishlatish mumkin. Bozor 
munosabatlariga o‘tish jarayonida butunlay yangi tipdagi firmalar 
vujudga kelmoqda. 
Nazorat uchun savollar 
 
1.
Marketing tizimi haqida tushuncha bering. 
2.
Marketingni boshqarish, deganda nimani tushunasiz? 
3.
Marketing xizmatini tashkil etish funksiyalari nimalar bilan 
bog‘liq? 
4.
Gorizontal marketing tizimi, deganda nimani tushunasiz?
5.
Marketing xizmatining asosiy funksiyalarini ayting. 
9.
Marketingda boshqarish jarayonini tushuntiring! Firmaning 
marketing muhiti nima ? 
10.
Marketingning makro muhitiga qaysi omillar kiradi? 
11.
Korxonaning mikro muhit omillari qaysilar? 

---

109 
12. Raqobat sharoitida kompaniyalar faoliyatiga marketingning 
qanday muhiti ta’sir ko‘rsatadi?
 
13. Firmangizning mikromuhitini tasvirlab bering. 
14. Firmangiz makromuhit omillarining o‘zgarishini qanday qabul 
qildi? 
15. Firmangiz duch kelayotgan raqobatchilar guruhi haqida gapirib 
bering. 
16. O‘quv yurtingiz yonida yangi oshxona ochishni o‘ylab yurgan 
tadbirkor duch keladigan raqobatning 4 turi haqida gapirib bering. Nima 
uchun ular tadbirkorga halaqit berishlari mumkin? 
17. Atrof-muhitning ahvoli jamoatchilikni kundan-kunga xavotirga 
solmoqda. Aytingchi, plastik qadoqlashdan foydalanuvchi korxona 
faoliyatiga bu tendensiya qanday ta’sir etadi? 
18. Yarim fabrikatlar ishlab chiqaruvchi Rossiya oziq-ovqat sanoati 
kompaniyasi yutuqlariga yaqin yillarda makromuhitning qanday 
tendensiyalari ta’sir etadi? 
19. “Kitoblar olami” do‘koniga tashrif buyuruvchilarning kitob 
xarid qilgan qismini foizlarda baholash kerak. Bunday vaziyatda axborot 
yig‘ishning qanday usulidan foydalanish maqsadga muvofiq? 

---

110