O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent arxitektura qurilish instituti qodirova Surayyo Adilovna
Yüklə 5,56 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 2.3. Binoning hajmiy-rejali tuzilmasi
|
Yo„lakli. Zalli. Anfiladali. Yacheykali. 19 Yo„lkali-xalqasimon. Pavilonli. Yacheykali-zalli. Anfilada-halqali . 2.3. Binoning hajmiy-rejali tuzilmasi Binoning hajmiy-rejali tuzilmasi – bu bosh va yordamchi xonalarni, ularning tanlangan o„lchamlari va shakllarini yagona butun kompozitsiyaga birlashtirish tizimidir. Kompozitsion sxemalarning quyidagi asosiy turlari mavjud: Ixcham sxema xonalar guruhlanishining zalli, atriumli va kombinatsiyalashgan sxemalari asosida tuziladi. Chiziqli sxema tarkibiga xonalar guruhlanishining yo„lakli, galereyali va anifadali sxemalari kiradi. Ajratilgan sxema xonalar guruhlanishining pavilonli sxemasi asosida tashkil etiladi. 20 2.4. Binoning konstruktiv tuzilmasi Binoning konstruktiv tuzilmasi – binoda aniq vazifalarni bajaruvchi o„zaro bog„langan konstruktiv elementlar (poydevor, devor, orayopma, tom va boshq.) jamlanmasi. Konstruksiyalar binoda ikki vazifani bajaradilar: ular binoga tushadigan barcha yuklamalarni (konstruksiyalarning o„zini, uskunalar va odamlar og„irligini) va tashqi ta‟sirlarni (shamol, seysmik tebranishlar va boshq.) deformatsiyasiz va buzilishlarsiz ko„tarishi, shuningdek xonalarni sovuqdan, jaziramadan, yog„inlardan, shovqin va boshqa kuch bilan bog„liq bo„lmagan noqulay ta‟sirlardan himoya qilishlari lozim. Shunday qilib, binolar konstruksiyasi ko‘tarib turuvchi va to‘suvchi funksiyalarni bajaradi. Bunda ushbu funksiyalarning birlashishi yoki konstruksiyalarning ko„tarib turuvchi va to„suvchi toifalarga ajratilishi bo„lishi mumkin. Jamoat binolari uchun turli konstruktiv sxemalar qo„llaniladi: temir beton yoki po„lat vertikal va gorizontal bog„lovchi elementli to„liq karkasdan iborat sxemalar, ko„tarib turuvchi bo„ylama yoki ko„ndalang devorli to„liq bo„lmagan karkasli sxemalar. To„suvchi konstruksiya Ko„tarib turuvchi konstruksiya Qoplama turi Devorlar Bog„lovchi Yassi qoplama Osma panellar Romli Fazoviy qoplama Monolit to„siqlar Qayishqoq (egiluvchan) qavatli Tarkibli qoplama Konstruktiv funksiya Konstruktiv konstruksiya Konstruktiv shakl Tarixdan ma‟lumki, arxitektura doimo texnika va texnologiyalar rivojlanishiga bog„liq bo„lib kelgan. “Zamonaviy texnika bizning arxitekturaga chuqur ta‟sir ko„rsatdi. Zamonaviy texnika va texnologiyalarsiz osmono„par binolar, Bauxauzning g„oyaviy yo„nalishlari, geodezik gumbaz, ommaviy tarzda ishlab chiqariladigan elementlardan yig„ilgan binolar bo„lmas edi”. Biroq, ta‟kidlash zarurki, izlanishlar davom etmoqda, shu sababdan zamonaviy sharoitlardagi konstruktiv sxemalar va elementlarning rang-barangligi, shuningdek turli ilg„or, doimiy ravishda takomillashib borayotgan texnologiyalarning mavjudligi jamoat binolarining arxitekturaviy konstruksiyalarini alohida mavzu sifatida ko„rilishi taqozo etadi. |