O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti “Audit” kafedrasi

1-jadval. 
Tekshirish natijalari 
Ishchi hujjatlar 
manbalariga 
asoslanib dalil 
keltirish 
Qoida 
buzilish-ning 
mohiyati 
Ta’siri 
Balans 
Soliq solish bazasi 
Soliqlar 
Aktiv 
Pas-siv 
Ko’rsat-
kich 
Summa 
Soliq turi 
Summa 
Jami: 

---

 
2-jadval
. 
Holatlar yuzasidan yakun 
Tekshiris
h rejasi 
X 
Holat 
Aniqlangan 
xatolik 
mohiyati 
Qaysi
me’yori
y hujjat 
buzilgan 
Aniqlangan 
xatolik
jiddiyligi 
Ta’siri 
Xatolarni 
to’g’rilas
h yo’llari 
Mo
liya-viy 
hisobotg
a 
Soli
qqa 
tortiladi 
gan 
bazaga 
Masala. «XXX» korxonasi qurilish mollari sotish bilan shug’ullanadi. Qurilish mollarini 
sotish naqd pulga va pul o’tkazish yuli bilan amalga oshiriladi. 2008 yilda «XXX» korxonasining 
sotishdan tushgan sof tushumi 75 million so’mni, shu jumladan naqd pulga sotilgan tovarlar hajmi 
1250 ming so’mni tashkil etgan. Naqd pulga sotilgan tovarlar nazorati va hisobi talab darajasida 
yo’lga qo’yilmaganligi sababli auditor zarur auditorlik amallarini qo’llab, etarli dalil to’play olmadi. 
Talab qilinadi:
1.
Auditor ushbu vaziyatni baholash uchun qaysi me’yoriy hujjatlardan foydalanishi lozim; 
2.
Ushbu holatda auditor qanday xulosa berishi kerak? 
Masala. Auditorlik hisobotini imzolashdan oldin, auditor shuni aniqladiki, mijozning 
filiallaridan biriga kuchli shamol tufayli katta zarar etkazilgan. Bu hodisa moliyaviy hisob 
sanasidan keyin ro’y bergan. Zarar sug’urta kompaniyasi tomonidan qoplanmaydi. 
Talab qilinadi: Bu hodisa kompaniyaning moliyaviy hisobotiga ta’sir ko’rsatadimi? Agar 
shunday bo’lsa buxgalteriya hisobida nima o’zgaradi? 
Masala. Audit o’tkazish davrida keyingi yilning boshida shartnoma tuzilgan bo’lib, unga 
ko’ra sizning mijozingiz tovar-moddiy boyliklar sotadi va hisobot yilidagiga nisbatan 10 marta 
ko’proq daromad olishini aniqladingiz. 
Talab qilinadi: Bu xo’jalik muomalasi tekshirilayotgan yil hisobotiga va auditor xulosasiga 
qanday ta’sir qiladi? 
Masala. Dorman Home Builders kompaniyasi bosh buxgalteri kasalligi tufayli, tugayotgan 
hisobot davri uchun malakasi yuqori bo’lmagan buxgalter yordamchisi kompaniyaning buxgalteriya 
balansini tuzdi. Tuzilgan balansda bir qator xatoliklar mavjud. Yordamchi buxgalter qisman balans 
to’g’risida tushunchaga ega ekanligi va uning barcha muomalalarning natijalarini qo’shilishi, ya’ni 
yig’ish orqali tuzilishini bilganligi bois kompaniya balansini tuzdi. Lekin natijalar balans (tenglik)ni 
keltirib chiqarmadi va tenglikni keltirib chiqarish uchun u xususiy kapital summasiga korrektirovka 
kiritish orqali balansni chiqardi. Balans moddalari summalari to’g’ri aks ettirilgan, ammo xususiy 
kapital summasida xatolik mavjud.