O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Rejalashtirishga o‘zgarishlar kiritish uchun – Pedagog kuzatish 
natijalaridan foydalanib, u yoki bu narsani o‘zgartirishga ehtiyojni, bolalarning 
ehtiyojlariga mos ravishda rejaga qanday o‘zgartirishlar kiritish lozimligini 
aniqlaydi.
Ota-onalar va MTT mutaxassislari foydalanishi mumkin bo‘lgan 
ma’lumotlarni olish uchun – Kuzatish bolalarni, ularning qiziqishlari, yutuqlari, 
muloqot va o‘zaro aloqa ko‘nikmalarini, muammolarini, alohida ehtiyojlarini 
tushunishni hamda xulosalarning asosliligini ta’minlashga yordam beradi.
Pedagoglar ota-onalar bilan ishlash jarayonida oilaga bolalar, ularning kuchli 
va zaif tomonlari, alohida ehtiyojlari haqida ko‘proq bilishga ko‘maklashadi. 
Bunday ma’lumot almashuv chinakam hamkorlik muhitini vujudga keltiradi.
Muvaffaqiyatli kuzatishning o‘ziga xosliklari: 
Bola haqida ma’lumot to‘plash va baholash aniq maqsadga yo‘naltirilgan 
bo‘lishi kerak. 

---

114 
Ma’lumotlarni to‘plash va tahlil etish muntazam amalga oshirilishi, onda-sonda 
emas, joriy xarakterga ega bo‘lishi lozim. 
Kuzatish jarayonida to‘plangan ma’lumotlar hujjatlashtirilishi va tahlil qilishini 
darkor. 
Bola haqidagi bilimlarning asosini turli vaziyatlardagi kuzatish natijalari 
tashkil etishi bolalaning haqiqiy imkoniyatilarini bilish va tushunish, uning 
rivojlanish doirasini hamda uning ilgarilab borishi yoki aksincha, qiyinlashtiruvchi 
omillarni aniqlashga imkonini beradi.
Bola haqida ma’lumot to‘plashda har tomonlama yondashish, uning ayrim 
xislatlariga sun’iy ravishda alohida urg‘u berishga yo‘l qo‘ymaslik darkor. 
Bolaga xos xususiyatlar tahlilini uning eng yaxshi, kuchli jihatlaridan 
boshlamoq maqsadga muvofiqdir, chunki aynan shunday yondashuv bolani 
tushunishda va pedagog faoliyatida o‘ziga xos tayanch sifatida xizmat qiladi. 
Kuzatish mezonlari (bola haqida ma’lumot to‘plash yo‘nanalishlari) 6-7 yoshli 
bolaning ruhiy-jismoniy rivojlanishiga oid bilimlarga asoslanishi zarur. 
Kuzatishning asosiy tamoyillari: 
Bolaning kuzatilayotgan harakatini pishiq-puxta hujjatlashtirish;
Sub’yektiv talqin (pedagogning shaxsiy fikri, his-tuyg‘ulari) yo‘l qo‘ymaslik; 
Bola tomonidan shaxsan bajarilgan ishni yoki aytilgan gapnigina xolisona 
kuzatish; 
Imkon boricha ko‘proq ma’lumot to‘plash, ular imkon darajasida sodda va 
tushunarli bo‘lishi kerak 
Bolalarning individual rivojlanishini hujjatlashtirish va kuzatib borish