O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta
Yüklə 0,71 Mb. Pdf görüntüsü
|
| S
RN 1 mexanizm bosqichi
S RN 1 mexanizmini asosiy bosqichlari bo’lib, initsirlash, zanjirning o’sishi va zanjirning tugallanishi hisoblanadi:
ArX + e¯ → (ArX)¯ (20)
(ArX)¯ → Ar˙ + X¯
(21)
Ar˙ +Nu¯ → (ArNu)¯ (22)
(ArNu)¯ + ArX → ArNu + (ArX)¯ (23)
Bu mexanizmning birinchi reaktsion qobilyatli intermediati anion-radikal bo’lib, kerakli nukleofil guruhga ega aromatik substrat elektron qabul qilganda boshlanadi (20-reaktsiya). Bu ishqoriy metalni suyuk ammiakda erishi natijasida hosil bo’ladigan solvotlangan elektron bilan o’zaro ta’siri yoki elektronni katoddan qabul qilib oladi. Yoki boshqa anion-radikaldan elektron o’tadi yoki qandaydir boshqa kimyoviy reaktsiya natijasida ro’y beradi.
Zanjirning 21-reaktsiya asosida o’sishida anion-radikal aril-radikal va nukleofil guruh anioni hosil qilib dissotsiyalanadi. Agar X substrat kation bo’lsa nukleofil guruh neytral zarra tarzida ajraladi.
Aril-radikal 22-reaktsiya asosida nukleofil bilan ta’sirlashib, yani δ-bog’ yangi anion-radikal hosil bo’ladi.
23-reaktsiya anion-radikaldn substrat elektron o’tishi bo’lib, zanjirni o’sish bosqichi rektsiyalarini ketma-ketligini tugallaydi. Zanjirning uzilish bosqichi reaktsiya sharoitlariga bog’liqdir.
1.1 rasmda zanjir o’sish bosqichi rivojlanishini o’zgacha yo’nalishi keltirilgan. Ichki aylanada dastlabki modda-AX va nukleofil Z-tasvirlangan. 53
O’rtadagi doirada bu reaktsiyada ishtirok etuvchi intermediatlar − aril-radikallar substrat anion-radikali va o’rin almashinish mahsuloti joylashtirilgan. Uch faol intermediatlarni birortasini hosil bo’lishiga olib keladigan istalgan jarayon 21-23 reaktsiyalar ketma-ketligi amalga
oshganda reaktsiyani initsirlaydi. Intermediatlardan birini yo’qotilishiga olib keladigan istalgan jaryon bu tsiklni to’xtatadi. Agar o’rta doirani olib tashlasak o’rin almashinish reaktsiyasi hosil bo’ladi. Yüklə 0,71 Mb. Dostları ilə paylaş:
|