O`zbekiston respublikasi oliy va o'rta

Antiseptika turlari 
Antiseptikaning fizik, mexanik, ximiyaviy, biologik turlari farqlanadi. 
Fizik antiseptika. Jarohatlarni kechish bosqichlariga qarab ochiq davolash, ya'ni 
qurutuvchi steril tamponlar, qizdiruvchi lampalar, fen apparatlari ishlatish, jarohat 
suyuqligini tez shimib oluvchi bog’ichlar, tamponlar, drenajlar va oq gigroskopik
doka fizik antiseptikaning tarkibiy qismi hisoblanadi. 
Mexanik antiseptika. Hamma yaralar bakteriya bilan zararlangan hisoblanadi, 
shuning uchun ham asosiy vazifa ularni birlamchi xirurgik yo'l bilan tezroq 
tozalashdan iborat. Bu esa mexanik usullar yordamida amalga oshiriladi: yarani 
antiseptik eritmalar bilan yuvish, yot jismlarni kesib tashlash, yaralar atrofini 
tekislash va kerak bo'lganda ularni tikish bilan erishiladi. 
Kimyoviy antiseptika. Bu usulda bakteriosid va bakteriostatik xususiyatga ega 
bo'lgan turli 
kimyoviy antiseptik moddalarni ishlatish ko'zda tutilgan. Antiseptiklar bilan 
mikroblarni 
yo'qotish yoki uni jarohatda rivojlanishini to'xtatishdan iborat. 
Asosiy antiseptik vositalarga antiseptik moddalar kirib, ular turli kimyoviy 
guruhlarga 
mansubdir. 
Xloramin eritmasi qo'lni tozalashda, yiringli yaralarni davolashda metallmas 
asboblar, bemorlar uchun ishlatiladigan asboblar va xonani tozalashda qo'llaniladi. 
Kaliy permanganat. Suvda yaxshi eruvchi qoramtir kristalldir. Pushti rangli 
eritmalari og'iz bo'shlig'i, qovuq va boshqa organizm chayish uchun ishlatiladi.
Kuchliroq qoramtir binafsha rangli eritmasi bakteriosid xususiyatga ega bo'lib, 
to'qimalarni kuydiradi. Shuning uchun kuyishda qora qo'tirlarni davolashda, 
badbo'y hidlarni yo'qotishda, shuningdek chirayotgan, yiringli jarayonlarni 
yuvishda qo'llaniladi. 
Vodorod peroksid. 3-5%li eritmasi ishlatiladi. Rangsiz suyuqlik vodorod 
peroksid to'qima fermenti katalaza bilan qo'shilib, kislorod ajraladi, bu ko'p 
miqdorda ko'pik ajralishiga olib keladi. Ko'pik harakati tufayli jarohatdan yot 
jismlar, qon quyqasi, yiring chiqib ketadi.
Formaldegid. U gazsimion o'tkir xidli, suvda yaxshi eriydigan modda. 
Formaldegidning 40%li suvdagi eritmasi formalin deb yuritiladi. Asboblarni, 
drenajlarni, qo'lqoplarni sterillashda keng qo'llaniladi. 

---

Spirt ya'ni etil spirti xirurgiyada keng qo'llaniladi. Spirtni qo'lni zararsizlantirish, 
operasiya joyini tozalashda, kesuvchi asboblarni, optik asboblarni dezinfeksiya 
qilishda va ipakni sterillashda ishlatiladi.