O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta


Taraqqiyot falsafasi va uning moxiyati. dialektika-ta’limot sifatida, dialektik qonunlar va tushunchalar



Yüklə 6,03 Mb.
səhifə231/250
tarix10.12.2023
ölçüsü6,03 Mb.
#139327
1   ...   227   228   229   230   231   232   233   234   ...   250
majmua

Taraqqiyot falsafasi va uning moxiyati. dialektika-ta’limot sifatida, dialektik qonunlar va tushunchalar.


    1. Qonun tushunchasi, uning mohiyati va falsafiy talqini. o’zgarish va taraqqiyot jarayoni, takrorlanish tamoyillar, qonun tushunchasi, turlari, dialektik qonunlar.

    2. Voqelik va o’zgarish jarayonida ayniyat va ziddiyat dialektikasi. qarama-qarshiliklar birligi va kurashi, ayniyat, qarama-qarshilik, ziddiyatlar turlari.

    3. Mavjudlik tushunchasi va uning miqdor va sifat voqeligi tarzida namoyon bo’lishi. miqdor o’zgarishlarining sifat o’zgarishlariga o’zaro o’tishi qonuni, miqdor, sifat, me’yor, sakrash taraqqiyotda tadrijiylik tamoyili.

    4. Voqelikni eng umumiy aloqadorligini aks ettiruvchi kategoriyalar. yakkalik, umumiylik, xususiylik, moxiyat, xodisa, qonun.

    5. Voqelikni mazmunini aks ettiruvchi kategoriyalar. mazmun, element, struktura, butun, kism.

    6. Voqelikni sababiyatini aks ettiruvchi kategoriyalar. sababiyat, sabab, oqibat, zaruriyat, tasodif, imkoniyat, voqelik.

    7. Yoshlar ongida milliy tafakkurni shakllantirishda falsafiy kategoriyalarning ahamiyati. falsafada aloxidalik va umumiylik, xozirgi davr va dialektik inkor, rivojlanishning zaruriyati qonuniyatlari, demokratik imkoniyatlar.

    8. XX asr diniy falsafasi (Tomizm va neotomizm). Arastu, Platon, platonizm, katolik cherkovi, Avgustin, Foma Akvinskiy.

    9. Voqelikni aks ettirishning tadrijiy bosqichlari. in’ikos, jonsiz va jonli tabiat, biologik in’ikos, xissiy bilish, sezish, idrok, tasavvur.

    10. Abstrakt tafakkur – dunyoni anglashning yuqori bosqichidir. tushunchalar, xukm, xulosalar, induktiv, deduktiv metodlar.

    11. Bilish va fan, ularning bog’liqligi. ilm, bilimlar, oddiy va ilmiy bilimlar, tajriba, eksperiment, mantiqiy bilimlar.

    12. «Sharqona demokratiya» tushunchasining moxiyati. milliy o’ziga xoslik tarixi, psixologiyasi, milliy qadriyatlari, katta yoshdagilarga xurmat, xashar, maxalla.

    13. Bozor munosabatlariga utish – demokratik va erkin fuqarolik jamiyatini qurishning asosiy shartidir.

shaxs, shaxs erkinligi, erkinlikning iqtisodiy asoslari, mafkuraviy rang-baranglik, ko’p partiyaviylikning joriy etilishi.

    1. Milliy istiqlol g’oyasi tushunchasi. g’oya, istiqlol, mafkura, g’oyalarning tarixiy tiplari, sinfiy mafkura, milliy mafkura, diniy mafkura.

    2. Ong va ruxiyatning ijtimoiy-tarixiy moxiyati. ong, ongni ilmiy va diniy tushunish, ong xarakatlari, in’ikos, ong va miya, ong va ruxiyat.

    3. O’z-o’zini anglash, uning shakllari. ong, bilim, anglash, o’z-o’zini anglash, ong va axborot, gnoseologoya, ontologiya va ijtimoiy ong taxlili, insonni kamol topishi.

    4. Xozirgi davrda ong va dunyoqarashda tub o’zgarishlarni amalga oshrish zaruriyati. dunyoni anglash, in’ikos, ong, o’z-o’zini anglash, «informatsion portlash».

    5. Ijtimoiy ong tushunchasi, uning mazmuni, tarkibiy qismlari. ong va uning ijtimoiy jixati, ijtimoiy ong tarkibiy qismlari va shakllari.

    6. Axborot dunyosining globallashuvi va inson ongi imkoniyatlarining kengayishi. ong va axborot, ong va til, ong va ruxiyat, axborot dunyosining globallashuvi, ilm-fan taraqqiyoti va ong.

    7. Bilish va bilim – ularning falsafiy taxlili. gnoseologiya, bilish, bilish darajasi, bosqichlari va turlari, bilish va bilim.




    1. Bilishning ob’yekti va sub’yekti. Inson bilishining asosiy bosqichlari. bilish, xissiy va aqliy bilish, bilish ob’yekti va sub’yekti.

    2. Inson tabiati va moxiyati. inson, shaxs, individ, ontologiya, inson – biologik mavjudot, inson ijtimoiy mavjudot.

    3. O’zbekiston mustaqilligi va insonning qadr-qimmati. inson faolligi, inson qadri, shaxs erkinligi, burch, inson extiyojlari, manfaatlar, inson xuquqi.

    4. Jamiyat tushunchasining moxiyati va mazmuni. jamiyat, diniy va ilmiy yondashuv, omillar, tamoyillar, jamiyatning moddiy va ma’naviy xayoti.

    5. Jamiyat taraqqiyoti to’grisidagi turli nazariyalar. jamiyatning vujudga kelishi, diniy va ilmiy yondashuvlar, barqarorlik, taraqqiyotning o’zbek modeli.

    6. Silivizatsiyalashgan jamiyatni barpo etish va b arkamol insonni shakllantirish. jamiyat va oila, jamiyatni boshqarish, davlatning jamiyat xayotidagi o’rni, jamiyat soxalari, jamiyat tuzilishi, fuqarolik jamiyat.

    7. Madaniyat tushunchasi va uning taxlili. «madaniyat», moxiyati, mazmuni, funksiyalari, turlari, madaniyatda milliylik va umuminsoniylik.

    8. Fuqarolik jamiyatida shaxs erkinligi. shaxs, shaxs erkinligi, erkinlik va zaruriyat, siyosiy va xuquqiy erkinlik, siyosiy tashkilotlar.

    9. Ilmiy bilishning moxiyati va usullari. bilish, ilm, bilim, metod, nazariya, metodologiya, ilmiy bilish usullari.

    10. Haqiqat tushunchasi, uning shakllari. haqiqat, nisbiy va absalyut haqiqat, bilish va haqiqat.

    11. Inson- falsafaning bosh mavzusi sifatida. inson, shaxs, individ, antropologiya, inson tabiati va moxiyati, erkinlik va inson.

    12. Haqiqat, (baxo, qadriyat) va ularning bilish jarayoniga ta’siri. bilish va xaqiqat, xaqiqat mezonlari va baxo, xaqiqat va qadriyat

    13. «Madaniyat» va «sivilizatsiya» tushunchalarining moxiyati va mazmuni. madaniyat, sivilizatsiya ularning uzaro boglikligi, madaniyat va sivilizatsiyaning asosiy tamoyillari sivilizatsiyaviy yondashuv.

    14. Sivilizatsiyaning tarixiy shakllari va xozirgi davrdagi xususiyatlari. Sharq, G’arb, xozirgi zamon, xududiy sivilizatsiyalar, ularning xususiyatlari, madaniyat va sivilizatsiya.

    15. «Qadriyatlar» tushunchasi va uning tarixiy ildizlari. «aksiologiya», tarixiy ildizlari, tamoyillari, Sobiq Ittifoqda qadriyatlarga munosabat, mustaqillik va qadriyatlar.

    16. Ijtimoiy taraqqiyot jarayonida qadriyatlarga munosabat. qadriyatlar tizimi, qadrlash tamoyillari, qadrlash mezonlari, mustaqillik va qadriyat, qadriyatlar va ijtimoiy jarayon.

    17. «Qadriyat» kategoriyasi, uning asosiy shakllari. qadriyat, qadr, baxo, qadriyatning ob’yekti va sub’yekti, tamoyillari, qadriyatlari tizimi, namoyon bo’lishi.

    18. Qadriyatlarning jamiyat va inson xayotidagi o’rni. qadriyatlar va ijtimoiy jarayon, mustaqillik va qadriyat, qadriyatlar tizimi, inson qadri, yoshlar va qadrlash tamoyillari.

    19. Ijtimoiy taraqqiyotning xozirgi davri va umumbashariy muammolar. umuminsoniy, mintaqaviy va maxalliy muammolar tushunchalari, umumbashariy muammolarning kelib chiqish sabablari, ularni bartaraf etish yo’llari.

    20. Jaxon XXI asrda: kelajak va inson taqdiri. insoniyat va kelajak, fan-texnika taraqqiyoti va uning sotsial oqibatlari, inson manfaatlari, ilmiy bashorat usullari.




    1. O’zbekistonda tabiat, jamiyat va insonni asrash. mintaqaviy va maxalliy muammolar, ekologik tanazzul, ekologiya, demografiya, demografik portlash.

    2. O’zbekistonning jaxon sivilizatsiyasiga qushilish yo’lining falsafiy – metodologik muammolari. jaxon sivilizatsiyasi, jaxon xamkorligi, iqtisodiy rivojlanish, mulk, mexnat taqsimoti.

    3. Xozirgi zamon falsafiy muammolarining mazmuni va moxiyati. tafakkur uslubi, globallashuv, umumlashtirish, xayotdan norozilik, kelajakni ta’minlash.

    4. Mamlakatimizda xavfsizlik va barqarorlikni, davlatimizning hududiy yaxlitligini, fuqarolarimizning tinchligi va osoyishtaligini ta’minlash – taraqqiyotimizning asosiy shartidir. millatlararo va dinlararo totuvlik, korrupsiya, millatchilik, mahalliychilik, urug’-aymoqchilik.

    5. Inson huquqlari va erkinliklarini, so’z va matbuot erkinligini, oshkoralikni ta’minlash – demokratik tamoyillarning amaliy ifodasidir. ommaviy axborot, matbuot, radio-televideniye, «to’rtinchi hokimiyat» jamoatchilik fikri, siyosiy, faollik, ko’ppartiyaviylik, demokratik parlamentarizm.

    6. Inson omili – islohotlarimizning bosh yo’nalishidir. ijtimoiy infratuzilma, ta’lim, sog’liqni saqlash,

demografik va milliy xususiyatlar, ma’naviyat, axloq-odob, ma’rifat, din, xalq farovonligi, o’zbek modeli.



Yüklə 6,03 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   227   228   229   230   231   232   233   234   ...   250




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin