O‘zbekiston respublikasi sog‘

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
SOG‘LIQNI SAQLASH VAZIRLIGI
TOSHKENT TIBBIYOT AKADEMIYASI TERMIZ FILIALI
“Normal fiziologiya, patologik fiziologiya va gigiyena” kafedrasi

«TASDIQLANDI» O‘quv ishlari bo‘yicha direktor o‘rinbosari dotsent Yo. B. Gulyamov _________________________ «____»____________ 2022 yil

XAITOVA SH.I. JALILOV J.J.

OVQATLANISH GIGIYENASI
3-kurs tibbiyot oliy o‘quv yurtlari talabalari uchun
o‘quv-uslubiy qo‘llanma

Termiz-2022

Mualliflar:
Xaitova Sh.I. – Toshkent tibbiyot akademiyasi Termiz filiali “Normal fiziologiya, patologik fiziologiya va gigiyena” kafedrasi assistenti
Jalilov J.J. – Toshkent tibbiyot akademiyasi Termiz filiali “Normal fiziologiya, patologik fiziologiya va gigiyena” kafedrasi assistenti

Taqrizchilar:
Axmedov K.X. – TTA Termiz filiali “Normal fiziologiya, patologik fiziologiya va gigiyena” kafedrasi mudiri t.f.n., dotsent
Karimova Z.X. – TTA Termiz filiali “Anatomiya, klinik anatomiya va patologik anatomiya” kafedrasi mudiri t.f.n., dotsent
Tangirov X.T. – Termiz davlat universiteti Tabiiy fanler fakulteti
“Zoologiya” kafedrasi mudiri b.f.n, dotsent
TTA Termiz filiali “Normal fiziologiya, patologik fiziologiya va gigiyena” kafedrasining 14.06.2022yil 12 - sonli yig‘ilishida ko‘rib chiqildi va «Tibbiy - biologik fanlar» bo‘yicha seksiya uslubiy Kengashiga tasdiqlashga ruxsat berildi

TTA Termiz filiali «Tibbiy - biologik fanlar» bo‘yicha tarmoq uslubiy Kengashining 15.06. 2022yil 10 - sonli yig‘ilishida ko‘rib chiqildi va Markaziy Uslubiy Kengashiga tasdiqlashga tavsiya etildi.

TTA Termiz filiali Markaziy uslubiy kengashining 28.06. 2022yil 9- sonli yig‘ilishida ko‘rib chiqildi va Markaziy Uslubiy Kengashida tasdiqlangan va chop etishga ruxsat berilgan.

KIRISH

Gigiyena. Tibbiy ekologiya fani inson organizmiga ta’sir etuvchi ekologik omillarning ta’sirini o’rganib, olingan natijalar asosida aholi uchun eng muvofiq yashash, o’qish, mehnat qilish, davolanish sharoitlariga, ovqatlanish tartibiga, suv ta’minoti, turar-joylar bilan ta’minlashga doir gigiyenik masalalarini ishlab chiqadi. Shu bilan birga, inson organizmi bilan atrof muhit o’rtasidagi bog’liqligini, gigiyenik reglamentlashtirish prinsiplarini, turli shakldagi patologiyalarning kelib chiqishida tashqi muhitdagi omillarning ta’sirini, kasalliklarning birlamchi profilaktikasini gigiyena nuqtai-nazardan baholashni o’rgatish va targ’ibot qilishdan iborat.
O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020-yil 27-iyuldagi PQ-4790-sonli “Koronavirus pandemiyasini yumshatish, aholining sanitariya-epidemiologik osoyishtaligi va salomatligini saqlash tizimini tubdan takomillashtirish chora-tadbirlari to’g’risida”gi qarorida, (2020-yil 25-iyuldagi PF-6035-sonli farmoniga muvofiq) sanitariya-gigiyena va radiatsion gigiyena sohasini takomillashtirishga alohida etibor qartilgan.
“Ovqatlanish gigiyenasi” mavzusida yozilgan o‘quv-uslubiy qo‘llanmada ovqatlanish gigiyenasining maqsadi, aholining ovqatlanish bilan bog’liq kasalliklari, oldini olish yo’llari, ovqatlanish ko’nikmalar, shakllantirish, oqilona ovqatlanishni tadbiq qilish, ovqatlanish bilan bog’liq muammolarini o’rganish va oziq-ovqat mahsulotlarining oziqaviy qiymatini oshirishga qaratilgan kompleks tibbiy- profilaktik chora-tadbirlar haqida ma’lumotlar keltirilgan.
Ushbu masalalarni hayotga tadbiq etishda umumiy amaliyot shifokorlari va o’rta tibbiyot xodimlarining xizmatlarini asosiy komponentlari aholiga tibbiy –sanitar xizmatlarini mustahkamlashni gigiyenik bilimlar asosida tashkil etilishi talab etadi. Shu nuqtai nazardan umimiy amaliyot shifokorlari mazkur uslubiy qo’llanma asosida aholini sanitar savodxonligini oshirishda, kasalliklarni profilaktikasida, aholi o’rtasida sog’lom turmush tarzini shakllantirish bilan bir qatorda turmush sharoitlarini gigiyenik talablarga mos holda shakllantirishga ko’maklashadi.