O’zbekiston respublikasi sog’liqni saqlash vazirligi

Salmonellyozlarga oid sanitariya epidemiologik nazorat 
Epidemiologik nazorat salmonellyozlarda ham boshqa kasalliklardagi singari 
3 ta asosiy qismdan yoki bosqichdan iborat: 
a) kasallanganlar haqidagi axborotlarni to’plash; 
b) epidemik jarayonga diagnoz qo’yish - diagnosticheskaya podsistema; 
v) boshqaruvchilik ishlarini amalga oshirish - upravlencheskaya podsistema. 
a) Kasallanganlar haqidagi axborotlar quyidagilarni bajarishni taqozo qiladi. 
1.  Odamlar  orasida  (bolalar  va  katta  yoshdagi  kishilar  orasida  alohida), 
hayvonlar. 
parrandalar 
orasida 
salmonellyoz 
kasalliklarini, 
salmonella 
tashuvchilikni  etiologiyasiga  asosan  doimiy  ravishda  kuzatib  turish,  ya’ni 
kasallanish darajasini aniqlab turish lozim. 
2. Salmonellalarning atrof-muhit, oziq-ovqat mahsulotlarida, suvda va boshqa 
ob’ektlarda tarqalganligi haqidagi ma’lumotlarni to’plash. 
3. Bemorlardan, atrof muhit predmetlaridan ajratib olingan salmonellalarning 
seroturlari,  fagoturlari,  antigenlik  va  biokimyoviy  xossalari,  antibiotiklarga 
nisbatan chidamlilik xossalari haqida doimiy ma’lumotlarga ega bo’lish. 
4.  Aholi,  hayvonlar  va  parrandalarning  salmonellyozga  qarshi  immunitetlik 
darajasini kuzatib turish (serokontrol). 
Yuqorida ko’rsatilgan axborotlarning uzluksiz va doimiy ravishda to’planishi 
uchun  tibbiyot  xodimlari  bilan  veterinariya  xodimlarining  o’zaro  xamkorlikda 
ishlashlari tavsiya etiladi. 
b)  Epidemik  jarayonga  diagnoz  qo’yish  uchun  quyidagi  ishlarni  bajarish 
lozim: 

---

 
138 
1.  Salmonellyoz  kasalliklari  uchragan  epidemik  o’choqlarda  zpidemiologik 
tekshiruv  o’tkazish.  Bunda  kasallikning  etiologiyasiga  e’tibor  berish  ahamiyatga 
ega.  Agar kasallikni salmonella  tifimurium  serologik varianti chaqirgan bo’lsa, u 
holda  infeksiya  manbai  odamlar  bo’lishi,  salmonellyoz  antroponoz  yo’l  bilan 
tarqalganlik ehtimoli borligini unutmaslik kerak. Agarda kasallikni zoonoz sikldagi 
salmonellalar  chaqirgan  bo’lsa,  u  holda  kasallikka  sabab  bo’lgan  yuqtirish 
omillarini  aniqlash  va  bu  omillarning  zararlanish  sabablarini  aniqlash  lozim 
bo’ladi.  Bu  holda  epidemik  o’choqda  hayvonlar,  parrandalar  yoki  kemiruvchilar 
bor-yo’qligini  aniqlab,  bular  haqida    veterinariya  xizmatidagi    kishilarga  axborot 
berish lozim.