O’zbekiston respublikasi sog’liqni saqlash vazirligi

Epidemiyaga qarshi qo’llaniladigan chora-tadbirlar ro’yxati. 
 
Yo’nalishi 
Tadbirlar guruhi 
Kasallik manbai 
 
a) diagnoz qo’yish, ajratib qo’yish, davolash  
b) sanitariya-veterinariya chora-tadbirlari va 
kemiruvchilarga qarshi kurashish 
Yuqish mexanizmi 
 
Sanitariya 
va 
gagiyena 
tadbirlari. 
Dezinfeksiya, sterilizatsiya va dezinseksiya 
Organizmning kasalliklarga 
nisbatan moyilligi 
Emlash, zudlik bilan emlash 
Umumiy 
 
Laboratoriya tekshiruvlari,  
sanitariya-maorif ishi 
 
Ma’lum  bir  kasalliklarga  qarshi  kurashish  bo’yicha  o’tkaziladigan  tadbirlar 
o’z mohiyatiga ko’ra epidemik jarayonning har qanday omiliga qaratilishi mumkin 
va  bu  omillardan  birontasining  bartaraf  etilishi  yuqumli  kasallikning  bundan 
keyingi  tarqalishiga  yo’l  qo’ymaydi,  ya’ni  epidemiya  o’chog’ining  tugatilishiga 
olib keladi. Bu uch omilga oid tadbirlar kuyidagilardir: 
1) yuqumli kasallik qo’zg’atuvchilari manbaiga qaratilgan tadbirlar; 
2)  yuqumli  kasallik  qo’zg’atuvchilarining  yuqish  mexanizmiga  nisbatan 
qo’llaniladigan tadbirlar; 
3)  organizmning  yuqumli  kasallikka  nisbatan  moyilligini  kamaytirish  (rejali 

---

 
37 
va shoshilinch emlash). 
Birinchi  omilga,  ya’ni  yuqumli  kasallik  manbai  bo’lmish  odam  organizmiga 
xos  (antroponoz)  va  hayvon  organizmiga  nisbatan  (zoonoz)  tegishli  kasalliklarda 
qo’llaniladigan  chora-tadbirlar  har  xil  bo’ladi.  Antroponozlarda  qo’llaniladigan 
chora-tadbirlar kasalliklarni aniqlash usullari, bemorni ajratib qo’yish, davolash va 
atrofdagi  kishilar  bilan  bo’ladigan  aloqalarni  cheklash  kabi  chora-tadbirlardan 
iborat.  Zoonoz  kasalliklarda  sanitariya-veterinariya  va  kemiruvchilarga  qarshi 
kurash (deratizatsiya) tadbirlar qo’llaniladi (11-jadvalda ko’rsatilgan). 
 
11-jadval