Jonsizlantirilgan vaksinalar. Bunday vaksinalar patogenlik va virulentlik
xususiyatlari yaxshi rivojlangan kasallik qo’zg’atuvchi shtammlaridan
tayyorlanadi. Maxsus oziqli muhitda o’stirilgan bu qo’zg’atuvchilar shtammlari
qizdirish yo’li bilan yoki formalin, etil spirti, aceton va boshqa bakterisid moddalar
yordamida inaktivatsiyalash (jonsizlantirish) yo’li bilan olinadi.
Jonsizlangan vaksinalarni konservalash uchun ularga tozalangan kuchsiz
fenol va mertiolet suyuqligi qo’shiladi. Tirik vaksinalardan farqli o’laroq faqat 2-3
qayta yuborilgandan so’nggina immunitet hosil qiladi; immunitetning davomiyligi
6-10 oydan oshmaydi. Jonsizlantirilgan vaksinalar muzlatilganda yaroqsiz holga
keladi.
Hozirgi vaqtda jonsizlantirilgan vaksinalar ich terlama, ko’kyo’tal, kanali
encefalit, leptospiroz kabi kasalliklarga qarshi emlash uchun ishlatiladi.
Jonsizlantirilgan vaksinalarning qulayliklaridan biri ularni tayyorlash
tirik vaksinalarga nisbatan ancha osonroq yo’llar bilan amalga oshadi, undan
tashqari bu vaksinalarni uzoq muddatda saqlash imkoniyati bor.
