O’zbekiston Respublikasi Sog’liqni saqlash vazirligi

GIGIYENIK VANNASI
kindik yarasi bita boshlangandan, ko’pincha tug’riq 
xonadan chiqqandan 1-2 kundan keyin o’tkaziladi. Kechqurun soat 18-20 larda 
oxirgi emizishdan keyin vanna olgan bo’lsa,bola kechasi yomon uxlaydi. Havo 
harorati 22-23 daraja bo’lishi kerak. Birinchi oylikda, ya'ni chaqaloqlik davrida 
qaynatilgan suv bilan cho’miltiriladi, bunda suvni harorati 36,5-37 daraja, kattaroq 
yoshda esa 36 daraja bo’lish kerak. Bir yoshdan 3 yoshgacha kunora keyinchalik 
esa haftada 2 marta cho’miltiriladi. 4 oylikdan boshlab cho’miltirish, ustidan suv 
quyish bilan tugalanadi. Bunda bolani vannadan olib, yuzini yerga qaratib 
orqasidan cho’michdan vannadagi suv haroratidan 1-2 darajada sovuq bo’lgan 
suvni quyiladi. Bir yoshgacha bo’lgan bolalarni cho’miltirish vqti 5-7 minut, 2 
yoshdan kattalarda 10-20 minut davom etadi.
Birinchi oylikdan bolaning yuzini 32-33 darajali iliq suv bilan yuviladi, sekin- asta 
suv Haroratini pasaytirib, 2-3 yoshda 18-19 darajaga tushiriladi. 
ARTISh- kundalik tartib hisoblanib, bolani 3-4 xaftalik davridan boshlanadi. 
Birinchi 7-10 kundan quriq artish lozim. Bunda mayin qo’lqop bilan yoki sochiq 
yoki bo’lmasa bir bo’lak surp bilan oyoqlarni keyin badanini qizarguncha artib, bu 
uqalash bilan artib olib boriladi. Bundan keyin ho’llab yaxshi siqilgan latta bilan 
artiladi.Birinchi marotaba suv harorati 37,5-37 darajada bo’lib,har 5-7 kunda 1 
darajaga sovitib1 yoshgacha bo’lgan bolalarni 25-26 darajali,1-2 yoshda 21-20 
darajali,suv bilan artiladi.Iliq kunlarda suv haroratini tezroq pasaytirish mumkin. 
To’la va raxit bo’lgan bolalarni artishda A.F.Tur suvni har bir litrga 10 gramm osh 
tuzini qo’shishni tavsiya qiladi.Odatda artishni tungi uyqudan turganda,uqalash 
yoki gimnastikadan keyin o’tkaziladi. 
SUV QUYISH. 
Suv quyish oyog’ini(oyoq tovoni,uchi va boldiriga) ho’l artishni 
boshlagandan so’ng 2 hafta o’tgach boshlash mumkin.Suv haroratini 29-30 
darajadan sekin-asta har haftada bir darajadan pasaytirib,3 yoshligida 18-15 
darajaga tushirib 15-20 sekund davomida o’tkaziladi.Suv quyilgandan keyin 

---

63 
oyog’ini yumshoq sochiq bilan qizarguncha ishqalanib quritiladi.kechalari suv 
quyish jarayonida ozodalik tartibiga odatlanish paydo bo’ladi.
Kechasidagi suv quyish o’rniga G.N. Speranskiy oyoqqa vanna qilinishi tavsiya 
qiladi. Metodikasi yuqoridagiday, lekin bunga o’yin tusi berib bola vannada 
oyog’i bilan suvni chapillatish mumkin. Vaqti 2-4 daqiqa ko’proq ta'sirchanli, bir 
biridan keskin farq qiladigan oyoq vannasidir. Buning uchun bitta tog’oraga 37-38 
darajali, ikkinchisiga esa 3-4 daraja past bo’lgan suvni quyiladi. Galma-galdan 
ikki oyoqni 1-2 minut oldin issiq suvga boldirini yarmigacha so’ng 5-10 sekund 
sovuqroq suvga tushiriladi. Birinchi 7 kunda suvning harorati o’zgartirilmaydi, 
undan keyin har xaftada 1 darajadan ikkinchi vannadagi suvni harorati pasaytirilib 
10 darajagacha etkaziladi. Sekin- asta sovuq suvdan turish vaqtini ham 15-20 
sekundgacha uzaytiriladi. Suvga tushirish sonini 3-4 martadan 6 martagacha 
oshiriladi. Oxirida oyoqni sovuq suvdan olinib yaxsxilab terisi qizarguncha 
artiladi. Oyoq vannasini uyqudan turgan zahoti yoki kunni ikkinchi yarmida soat 
17-18 lar o’rtasida, bolani eng tetik vaqtida o’tkaziladi. Bunda bolani oyog’i issiq 
bo’lishi kerak.