O‘zbekiston respublikasi



Yüklə 306,38 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə14/18
tarix31.12.2021
ölçüsü306,38 Kb.
#112899
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   18
Falsafiy qonunlar va kategoriyalar

Mazmun  va  shakl.  Falsafada  mazmun  va  shakl  kategoriyasi  narsa,  hodisalarning 

mavjudligi va rivojlanish jarayonini bilish usuli sifatida muhim ahamiyatga ega. Mazmun - narsa 

va  hodisalarning  rivojlanish  jarayonidagi  sistemani  tashkil  qilgan  elementlarning  strukturaviy 

bog‘lanishi  bo‘lib,  uni  boshqa  sistemalardan  farqini  belgilaydigan  aloqadorliklar  va 

munosabatlarini ifodalaydi. 



 

16 


 

Shakl  esa  -  sistemani  tashkil  qilgan  elementlarning  strukturaviy  bog‘lanishlari, 

aloqadorliklari, munosabatlarining ifodalanishidir. Hozirgacha falsafiy adabiyotlarda mazmun va 

shakl o‘rtasidagi bog‘lanishlarni bir-biridan ajratib tahlil qilish an'anaviy xarakterga ega. Ya'ni, 

mazmunning  o‘zgarishi  shaklning  o‘zgarishiga  olib  keladi,  degan  xulosa  ustuvor  bo‘lgan. 

Vaholanki,  sistemaning  elementlari  strukturaviy  bog‘lanishlarsiz,  aloqadorliklarsiz  mavjud 

bo‘lish mumkin bo‘lmaganligidek mazmun va shakl ham bir-birisiz mavjud bo‘la olmaydi. Biz 

faqat nisbatan mustaqil bo‘lgan mazmun va shaklni bilish xususiyatiga qarab, shunday mantiqiy 

xulosaga kelishimiz mumkin. Boshqacha qilib aytganda, mazmun va shakldagi har qanday juz'iy 

o‘zgarish  ham  bir-biridagi  o‘zgarishlarni  taqozo  qiladi,  faqatgina  biz  ularni  bilib  olgan  yoki 

bilmagan  bo‘lishimiz  mumkin.  Masalan,  suvning  agregat  holati,  shakli  o‘zgarishi  bilan  uning 

mazmuni  ham  o‘zgaradi.  Ya'ni,  suv  bug‘  holatida  chanqoqni  qondirmaydi,  o‘simliklarni 

sug‘orish  uchun  yaramaydi.  Bundan  tashqari,  elementlarning  strukturaviy  bog‘lanishlari 

sistemaning xarakterini belgilashidan kelib chiqib aytadigan bo‘lsak, strukturaviy bog‘lanishlar 

shakl  sifatida  sistemaning  mazmunini  ham  belgilab  turadi.  Shunga  ko‘ra,  shaklni  mazmunga 

nisbatan  «ikkilamchi»  deyish  noo‘rindir.  Bunga  ijtimoiy  hayotdan  misol  keltiradigan  bo‘lsak, 

demokratiya boshqarishning shakli sifatida jamiyatning mazmunini belgilab turadi. 


Yüklə 306,38 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   18




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin