O‘zbekiston tarixi (IV asrdan XV asr boshlarigacha)

Musiqa san’ati.
 
O‘rta Osiyoda musiqa, raqs, qo‘shiqchilik, 
qiziqchilik va dorbozlik kabi san’atning turli sohalari ham 
rivoj lan gan edi. Bu davrda san’at sohasida Buxoro qiziq chilari, 
Samarqand naychilari, Toshkent raq qos yigit va raqqosa qiz­
lari bilan shuhrat topgan edi.
Choch raqqoslari ijro etgan mashhur “Choch raqsi” yoki 
doira chertmasiga imo bilan yelka uchirib tu sha digan o‘ynoqi 
“Doira raqsi” Xitoy a’yon larini maftun etib, ularni hayratga 
solgan edi. Birgina Buxoro shahrida usta hunarmandlar tomo-
nidan o‘n turdagi cholg‘u asboblari yasalgan.
1. Ilk o‘rta asrlarda aholi qanday yozuvlardan foydalangan?
2. Yozuvlar asosan nimalarga yozilgan? Nega qog‘ozga kamdan 
kam hollarda yozilgan?
3. Aholi qanday dinlarga e’tiqod qilgan?
4. Ayting-chi, haykaltaroshlik rivojiga, ayniqsa, qaysi din kuchli
ta’sir ko‘rsatgan?
Varaxsha. 
Ganchkor
Humo qushi. VI–
VII asrlar.

---

27
II B O B
ARAB XALIFALIGI DAVRIDA MOVAROUNNAHR
9-§. MOVAROUNNAHRDA ARAB XALIFALIGINING 
O‘RNATILISHI
Tayanch tushunchalar: Islom dini, Xuroson, Movarounnahr, 
Movarounnahrning fath etilishi.
Islom dinining vujudga kelishi.
 
Qadimdan Arabiston ya-
rim 
orolida arablar tarqoq holda yashardilar. VII asr bosh-
larida Arabistonda yagona e’tiqod asosida mamlakatni bir-
lashtirish harakati boshlanadi. Bu buyuk e’tiqod yakkaxudo-
likka asoslangan Islom dini edi. 
Allohning rasuli (elchisi) Makka shahrida dunyoga kel gan 
Muhammad (s.a.v. – sollallohu alayhi vasallam) ibn Ab dul-
loh (570–632) bu harakatga rahnamolik qiladi. Islomni qa bul 
qilib, Rasulullohga ergashgan uning izdoshlari “muslim” (mu-
sul 
monlar) deb atalgan. Ular insonlarning Xudo oldida teng 
ekani, rizq-ro‘zini barchaga Yaratguvchining o‘zi yetkazib 
berishi hamda jamiyatdagi adolatsizlik barham topishi uchun 
haq dinga kirish kerakligini targ‘ib etadilar. Islom bayrog‘i 
ostida Makka shahrida boshlangan targ‘ibot Madinaga ko‘-
chadi. Muhammad (s.a.v.) 630-yilda arablarni yagona davlatga 
birlashtiradi.