O‘zbekiston tarixi (IV asrdan XV asr boshlarigacha)

Mah mud (1172) va Takash (1172–1200) davom ettiradilar. 
XII asr 
ning ikkinchi yarmida Movarounnahr va Xurosonda 
siyosiy vaziyat yanada keskinlashadi. 1153-yilda Sulton San-
jarga qarshi ko‘chmanchi o‘g‘uzlar isyon ko‘taradilar. Buning 
oqibatida Salju qiylar davlati keskin zarbaga uchrab, zaiflashib 
qoladi.
Dastavval undan Kichik Osiyo va Kermon ajralib ketadi. 
So‘ngra Fors, Ozarbayjon va Xuroson viloyatlari mustaqil bo‘-
lib oladi. Bunday siyosiy vaziyatda, shubhasiz, Xorazmning 
hukm 
ronlik doirasi kengaytirilib, uning mustaqilligi yanada 
mustahkamlanadi. Xorazm davlati, ayniqsa, Otsizning nabi-
rasi Takash davrida juda kengayadi. 1187–1193-yillarda u Ni-
sho pur, Ray va Marv shaharlarini zabt etadi. 1194-yilda esa 
saljuqiylar sultoni To‘g‘rulga qaqshatqich zarba berib, eronni 
Xorazmga bo‘y sun diradi.
Davlat hududining kengayishi.
 
Takashdan so‘ng uning 
o‘g‘li Alovuddin Muhammad (1200–1220) ham Xorazm 
davlatini kengaytirish siyosatini davom ettiradi. 1206-yildan 
boshlab Mova rounnahrni qoraxitoylarning qaramligidan ozod 
etishga kirishildi. 1210-yilda Talos vodiysida qoraxitoylar 
mag‘lubiyatga uchraydi. Yettisuvgacha bo‘lgan yerlar Xorazm-
shohlar davlati tasarrufiga o‘tadi.

---

62
XIII asr boshida Xorazm juda keng maydonni egallagan 
buyuk davlatga aylangan edi. Uning shimoli g‘arbiy va g‘arbiy 
chegarasi Orol va Kaspiy dengiz sohillaridan janubi g‘arbda 
Iroqqa qadar borar edi. Janubi sharqiy hududlari G‘azna vi-
loyatidan, shimoli sharqiy chegarasi esa Yettisuv va Dashti 
Qip choqdan o‘tar edi.
Sharqdagi bu ulkan davlatning poytaxti Urganch shahri
edi. Hukmdor Muhammad Xorazmshoh esa “Iskandari