O‘zbekiston tarixi (IV asrdan XV asr boshlarigacha)

soniy” deb ulug‘langan. Uning saroyida 27 hukmdor va ular-
ning vakillari doimo itoatda bo‘lgan.
Ichki ziddiyatlar.
Mamlakat qoraxitoylar zulmidan qutulgan 
bo‘lsa-da, mehnatkash aholining ahvoli yengillashmadi. Aksin-
cha, xorazmshohlarning harbiy yurishlari, soliq siyosatidagi 
beboshlik, amir va ma’murlarning jabr-u zulmi mamlakat fu-
qa 
rolarining moddiy ahvolini g‘oyat og‘irlashtirdi, xalq xo‘-
jaligini yanada zaiflashtirdi. Bu, shubhasiz, shahar va qishloq 
aholisining Xorazm shohga qarshi noroziligini oshirdi. Natijada, 
1210-yilda O‘tror aholisi, 1212-yilda esa samarqandliklar qo‘z-
g‘olon ko‘tardilar. Muhammad Xorazmshoh qo‘z g‘olonlarni 
shaf qatsizlik bilan bostiradi.
Viloyat hukmdorlarining isyonlari, xalq ning ko‘pgina taba-
qalari noroziligi, qo‘shin va saroyda fitnalarning avj olishi dav-
latning beqarorlik holatini yaqqol ko‘rsatar edi. Shuning uchun 
ham bu davlat ko‘p yashamadi.
1. Arablar istilosi Xo razmga qanday oqibatlarga olib kelgan edi?
2. Afrig‘iylar sulolasi qanday barham topdi?
3. Ma’muniylar davrida boshqaruv tizimi qanday bo‘lgan?
4. Ma’muniylar qay tariqa o‘z hukmronligidan mahrum bo‘l di?
5. Xorazmning mustaqilligi kimning nomi bilan bog‘liq?
6. Xorazmshohlar ichki ziddiyatlarni oldini olish uchun qanday 
siyosat yuritishi kerak edi deb o‘ylaysiz? O‘z fikrlaringizni 
asoslab bering.

---

63
19-§. XORAZMSHOH VA CHINGIZXON 
MUNOSABATLARI
Tayanch tushunchalar: Xorazm davlatining ichki va tashqi 
siyosati, elchilik va diplomatik munosabatlar, Xorazmshohlar 
davlati inqirozi.
O‘zaro elchilik aloqalari.
 
Mo‘g‘ul 
urug‘ va qabilalari qud 
ratli davlatga 
birlashuvi va jipslashuvi Temuchin 
(1155–1227) nomi bilan bog‘liq.