O‘zbekiston tarixi (IV asrdan XV asr boshlarigacha)

to‘ldiring. 
Janglarning nomi
Natijasi 
* Jaloliddin Manguberdi (to‘liq ismi Jaloliddin ibn 
Alo vuddin Muhammad) (1198-1231) – Xorazmshohlar 
davlatining so‘nggi hukmdori (1220-1231), mohir sar-
karda. Anushteginiylardan. Jaloliddin burnida xoli 
(mank) bo‘lgani uchun Mankburni nomi bilan atalgan. 
Keyinchalik bu nom talaffuzda o‘zgarib “Manguberdi” 
nomi bilan mashhur bo‘lib ketgan
* Parvon jangi (1221) – Jаlоliddin Mаngubеrdining 
mo‘ g‘
ul bоsqinchilаrigа qаrshi оlib bоrgаn jаnglаridаn 
biri. Parvon jangi mo‘g‘
ullаrning bu urushdаgi eng 
kаttа mаg‘lubiyati bo‘lgаn. Mo‘g‘ullаr bоsib оlgаn 
ko‘
p ginа shaharlаrdа хаlq qo‘zg‘оlоn ko‘tаrib mo‘g‘ul 
nоiblаrini o‘ldirgаnlаr 
* Sind daryosi bo‘yidagi jang – Jaloliddin Manguberdi 
va Chingizxon qo‘shinlari o‘rtasidagi jang (1221-yil 
24–26-noyabr). Jangda Chingizxon qo‘shinlari mu vaf-
faqiyat qozonadi 

---

74
22-§. JALOLIDDIN MANGUBERDI MOHIR SARKARDA
Tayanch tushunchalar: Jaloliddin davlati, 
Basra yaqinidagi 
jang, Ozarbayjon zabt etilishi, ichki ziddiyatlar.
Jaloliddin davlatining tashkil topishi.
 
Jaloliddin Sind 
darayosidan kechib o‘tganidan so‘ng qolgan jangchilarini 
to‘plab, Shimoliy Hindiston hududidagi bir qancha davlatlar 
hukmdorlari bilan aloqa o‘rnatishga harakat qildi. Biroq 
Shatra viloyatining hukmdori Jaloliddin Manguberdining 
og‘ir ahvolidan foydalanib, unga qarshi hujum qiladi. Bu 
jang da g‘alabaga erishgan Jalolid din Man gu berdiga Shatra 
hukmdorining ming ta otliq va besh mingta yaxshi qu rol langan 
jangchilari taslim bo‘la 
di 
lar 
va uning tomoniga o‘tadilar. 
Bu mu vaffaqiyatdan so‘ng, tevarak-atrof da gi yangi kuchlar 
Jaloliddinga kelib qo‘shi 
la 
dilar. Dehli sultoni Sham suddin 
El tut mish Xorazmshohga bun 
day maktub yo‘l 
laydi: “Sening 
or 
ting 
da islomning dush 
mani turgani sir emas. Sen butun 
musulmonlarning sultonisan. Men bunday paytda senga qarshi 
bo‘lishni istamayman. Taqdir qo‘lida senga qarshi qurol 
bo‘lishni xohlamayman. Men kabi odam seningdek insonga 
qarshi qilich ko‘tarishi kechirilmas holdir!”
Shu tariqa, Jaloliddin Manguberdi Shimoliy Hindistonda 
davlat barpo qiladi. Sulton o‘z ahvolini yaxshilab oladi, 
unga 
tobe hind mulklarida 
uning nomi 
xutbaga qo
‘
shib o
‘
qilgan
. 
O‘z nomi dan kumush va mis tangalar zarb ettirib, soliqlar joriy 
qiladi. Lekin Hindistonning katta-kichik hukmdorlari Xorazm-
shohning kuchayib ketishidan xavfsirashardi. Ular 
o
‘
zaro til 
biriktirib Jaloliddin Manguberdiga qarshi ittifoq tuzmoqchi 
ekanliklari ayon bo
‘
lib qoldi. Jaloliddin Manguberdining 
ikki lashkarboshisi Yazidak pahlavon va Sunqurjiq xiyonat 
qilib Eltutmish tomoniga o
‘
tganlar.