O‘zbekiston tarixi (IV asrdan XV asr boshlarigacha)

Yalavoch shularga suyanib mo‘g‘ul xoqonlari talabini ijro qilar 
va o‘zining cheksiz hukmronligini amalga oshirar edi.
Soliq turlari. 
Chig‘atoy xonlari markaziy hokimiyat xazi-
nasi uchun aholiga turli soliqlar solib, zo‘ravonlik bilan undirib 
olishar edi.
Ziroatchilardan olinadigan yer solig‘i bu davrda “kalon” 
deb yuritilgan. Chorvadorlarga esa “qopchur” solig‘i solingan. 

---

83
Davlat xazinasi uchun “shulen” nomi bilan yuritilgan oziq-
ovqat solig‘i ham undirilgan. “Shulen” har bir podadan ikki 
yashar qo‘y, qimiz uchun har ming otdan bir biya hisobida 
olingan.
Hunarmandlar va savdogarlardan “targ‘u” solig‘i undirilgan. 
Targ‘u ishlab chiqarilgan mahsulot yoki sotilgan molning 
o‘ttiz dan bir qismi hajmida undirilgan. Bulardan tashqari, aho-
liga tuz solig‘i, jun va kumush solig‘i solingan.
Soliqlar mahalliy amaldorlar tomonidan barot (ijara) tarti-
bida avvaldan bir yo‘la to‘lab yuborilardi, so‘ngra ular aho-
lidan yig‘ib olinardi. Aholidan yig‘ib olish paytlarida soliqlar, 
shubhasiz, rasmiylashtirilgan miqdordan oshirib undirilardi.
Zo‘rlik, jabr-zulmning nihoyatda kuchayishi, xilma-xil maj-
bu 
riy to‘lov va yig‘imlarning haddan tashqari ko‘pligi mo‘-
g‘ul 
lar 
ga nisbatan norozilikni oshirib, istilochilar istibdodiga 
qarshi xalqning bosh ko‘tarishiga olib keldi. Shunday qo‘z-
g‘olonlardan biri Buxoro vohasidagi Torob qishlog‘ida ko‘ta-
rilgan xalq qo‘zg‘oloni bo‘ldi.
Mahmud Torobiy qo‘zg‘oloni.
 
1238-yilda Buxoroning 
Torob qishlog‘ida bosqinchilar va mahalliy mulkdorlar zulmiga 
qarshi qo‘zg‘olon boshlanadi. Qo‘zg‘olonga toroblik g‘alvir 
yasovchi hunarmand Mahmud boshchilik qiladi. Tarixda u