Өзбекстан Республикасы жоқары ҳәм орта арнаўлы билимлендириў министирлиги

3. «Oguznama»nıń payda bolǵan waqtı hám qoljazbası haqqında 
maǵlıwmatlar. «Oguznama»nıń payda bolıwı tuwralı izertlewshi alımlarda túrli 
boljawlar bar. Olardıń birewleri búl jazba estelik VI ásirde túrkiy tilde jazılǵan dep 
esaplaydı (Mısalı, moskvalı alım Kor-Oglı, qaraqalpaq alımı A.Pirnazarov), 
ekinshileri IX ásirde payda bolǵan dep esaplaydı (túrkiyalı alım Riza Nur, 
qaraqalpaq alımı K.Mámbetov h.b.). Birinshi topardaǵı izertlewshilerdiń dálillewi 
boyınsha «Oguznama» VII-VIII ásirlerde túrkiyden, dáslep, parsı tiline awdarılǵan 
hám musılman ellerine keń tarqalǵan qızıqlı qıssa bolǵan. Biraq «Oguznama»nıń
VI ásirdegi túbir qoljazbası (original) saqlanbaǵan, házirgi ilimiy aynalısta XIV 
ásirde kóshirilgen uyǵır jazıwındaǵı

variantı paydalanıladı. Usı qoljazba 
Franciyanıń Milliy kitapxanasında (Parijde) saqlanadı. «Oguznama» kórkem tildiń 
proza túrinde jazılǵan. Kólemi onsha úlken emes, barı-joǵı 21 qaǵazdıń aldı hám 

Uyǵır jazıwı – túrkiy xalıqlardıń eski jazıwı. VI-XV ásirler dawamında paydalanılǵan. Áyyemgi soǵdı jazıwı 
tiykarında dúzilgen. Uyǵır jazıwı 18 hárip tańba menen ońnan solǵa qaray jazılǵan hám oqılǵan. 

---

25 
artına jazılǵan. Namanıń joqarıda eslep ótilgen uyǵır qoljazbasın rus sovet alımı 
Aleksandr 
Mixaylovich 
Sherbak 
transkripciyalap 
1959-jılı 
Moskvada 
«Muhabbatnama» dástanı menen qosıp baspadan shıǵardı. Házirgi ilimiy aynalısta 
júrgen «Oguznama» A.M.Sherbaktıń tayarlaǵan baspası bolıp tabıladı. 
4. «Oguznama» atamasınıń kelip shıǵıwı. «Oguznama» shıǵarmasınıń 
atamasına toqtaytuǵın bolsaq, onı tómendegishe túsindiriwge boladı. Nama (name) 
sózi parsı-tájik tilinde sózlik mánisi boyınsha xat degendi ańlatadı, 
terminologiyalıq mánisi boyınsha kitap, shıǵarma, tariyx degendi ańlatadı. Usı 
atama ádebiy terminologiyada janr mánisin bildirgen. Qanday da bir belgili 
tariyxıy yamasa ańızlıq adamlardıń basınan keshirgenleriniń, didaktikalıq oy-
pikirleriniń yamasa úlken waqıyalardıń bayanın nama ataması menen júrgizgen. 
Demek, «Oguznama» – bul Oguz qaǵannıń basınan keshirgenleri hám ol