Өзбекстан Республикасы жоқары ҳәм орта арнаўлы билимлендириў министирлиги

ideyalar sáwlelengen. Bul ideyalar payǵambarlardıń is-háreketleri, danalıq sózleri, 
adamlar menen qarım-qatnasları arqalı kórkemlep berilgen.
6. «Qissasul anbiya» – «Payǵambarlar qıssası» kitabı – túrkiy
xalıqlarǵa ortaq miyras. Kitap XIII-XIV ásirlerdegi túrkiy xalıqlarǵa túsinikli, 
ortaq ádebiy tilde jazılǵan. Musılman dinindegi barlıq túrkiy xalıqlardıń ruwxıy 
dúnyasın, oy-órisin bayıtıw maqsetinde jazılǵan shıǵarma. Sonlıqtan, Rabǵuziydiń 
«Payǵambarlar qıssası» házirgi túrkiy xalıqlardıń, sonıń ishinde qaraqalpaq 
xalqınıń ótmishtegi ádebiy miyraslarınan, házirgi qaraqalpaq ádebiyatınıń tariyxıy-
kórkem dáreklerinen bolıp tabıladı. 
Sorawlar hám tapsırmalar 
1. Rabǵuziy tuwralı maǵlıwmatlardı aytıp beriń. Rabǵuziy taqallusi nege 
tiykarlanǵan? 
2. «Qissasul anbiya» neni ańlatadı? 
3. «Payǵambarlar qıssası»nıń jazılıw sebebi ne? 
4. Bul kitap Sovet hákimiyatı dáwirinde ne sebep keń xalıqqa belgisiz boldı? 
5. «Payǵambarlar qıssası»nıń janrlıq ózgeshiligi qanday? 
6. «Qıssa»da qanday tema sáwlelengen? 
7. «Qıssa»nıń kompoziciyası haqqında aytıp beriń. 
8. «Qıssa»nıń ayırım syujetlerin sóylep beriń. 
9. Shıǵarmada kimlerdiń obrazları sáwlelengen? 
10. Shıǵarmada qanday ideyalar sáwlelengen? 
11. Kitaptıń baslı ideyası ne sebep diniy tálimat, diniy syujetler arqalı 
sáwlelengen? 
12. «Payǵambarlar qıssası» ne sebep qaraqalpaq xalqınıń ótmishtegi ádebiy 
miyrası bolıp sanaladı? 
 
 
 

---

82 
Xorezmiydiń «Muhabbatnama» dástanı 
1. Nama janrı haqqında. Nama termini xat, arnaw, baǵıshlaw, kitap, 
shıǵarma degen birneshe mánislerdi ańlatadı. Nama parsı-tájik tilinen ózlestirilgen 
sóz. Nazım (qosıq), nasır (qara sóz) benen de jazıla beredi. Mısalı, «Shahnama» 
(Shahlar kitabı) qosıq penen, «Qabusnama», «Baburnama» qara sóz benen 
jazılǵan. Túrkiy (ózbek) ádebiyatında nama janrı XIV-XV ásirlerde qáliplesken.
Nama – qanday da bir temaǵa baǵıshlanǵan shıǵarma, kitap. Mısalı, 
Ferdawsiydiń «Shahnama»sı ertedegi Iyran patshalarınıń ańızlıq tariyxına 
baǵıshlanǵan kitap, dástan. «Qabusnama» patsha Qabustıń ádep-ikramlılıq 
máselelerine, júris-turıs ádeplerine arnap jazǵan kitabı. «Shaybaniynama» 
Shaybaniy xannıń atlanısları haqqında shayır Muhammed Salıqtıń jazǵan kitabı. Al 
Xorezmiydiń «Muhabbatnama»sı muhabbat temasına baǵıshlanǵan nama, 
shıǵarma.