Өзбекстан Республикасы жоқары ҳәм орта арнаўлы билимлендириў министирлиги

 
Sózlik 
Ulama – iláhiyat (din) bilimdanı. 
Pir – Haq (din) jolına túsken shákirttiń jol kórsetiwshi, nusqaw beriwshi 
ustazı. Pirdi islam terminologiyasında murshid dep te júrgizedi. 
Sufiy (suwpı) – ózin quda jolına arnaǵan, pirge qol bergen adam. Diniy 
terminologiyada onı muriyd dep te júrgizedi. 
Ashıq – qudaǵa kóńlin hám pútkil ómirin baǵıshlaǵan adam. Ol ómir boyı 
Allataalaǵa ashıq bolıp ótedi. Ashıqtı sufiy (suwpı) yamasa dárwish dep te 
júrgizedi. 
Dárwish – ashıq sózine qarań. 
Íshqı (ishq) –sufiylik dástúrinde Allataalaǵa bolǵan sheksiz hám essiz sewgi 
sezimleri. Júregin ıshqı sezimleri biylegen musılman shaytaniy (buzıqlıq) islerden, 
ádetlerden awlaq boladı, kewil sarayı jaqsılıq nurlarına tolı boladı.
Shariat – arab tilinde tuwrı jol degendi bildiredi. Onda dinniń ámeliy 
talapları (namaz oqıw, oraza tutıw, zákat beriw h.t.b.) sáwlelengen, sonday-aq 
musılmannıń aqlaqıy (insaniylıq) normaları berilgen, mámlekettiń hám 

---

49 
puqaralardıń ara qatnasları, puqaralardıń wazıypaları hám huqıqları: neke hám 
shańaraq, jınayat hám jaza, sud isleri h.t.b. kórsetpeler berilgen. Shariat sisteması 
jámiyetti durıs jolǵa baslawdıń tiykarı dep túsinilgen.
Tariqat – sufiylikte ruwxıy kámillikke erisiwdiń, yaǵnıy qudaǵa 
jaqınlasıwdıń jollarınıń biri. Arab tilinde tariyxat «jol», «usıl» degendi ańlatadı.
Iyman – arab tilinde iseniw, ıqtıqat etiw degen mánisti bildiredi. Iyman – bul 
gúlli álemdi jaratqan Allataalaǵa, onıń perishtelerine, onıń payǵambarlarına, onıń 
muqaddes kitaplarına, aqıret kúnine, táǵdirge, ólgennen soń tirilmektiń haqlıǵına 
(ol dúnyaǵa) iseniw. Biraq keń musılman xalqı iymandı joqarıdaǵılarǵa qosımsha 
ulıwma páklik, durıslıq, mehir-muhabbat, qayır-saqawat, hadal miynet penen kún 
keshiriw sıyaqlı etikalıq túsinikler hám talaplar menen de baylanıstıradı.