Өзбекстан Республикасы жоқары ҳәм орта арнаўлы билимлендириў министирлиги

«Siroj ul-muslimiyin» – «Musılmanlıq shıraǵı (nurı)» kitabı 
musılmanshılıqtıń parızları tuwralı oqıw qollanbasın esletedi. Qollanba qosıq 
penen jazılǵan. Onda iyman degen ne, namaz hám onıń parızları, oraza hám onıń 
parızları, olardıń musılman bendesine sharapatı haqqında jeńil hám kórkem qosıq 
qatarları menen bayanlanadı. Nawayı dáwirinde musılmanshılıqtıń parızları, 
nızamları haqqındaǵı kitaplardıń kópshiligi arab yamasa parsı tilinde jazılǵan edi.
Nawayı bul tillerdi bilmeytuǵın keń túrkiy xalıqlardıń mápin oylap túrkiy tilde 
«Siraj ul-múslimiyin» kitabın jazdı. Aqırı, ol tek ǵana ullı shayır, filosof-alım ǵana 
emes, al ilahiy ilimlerdi de tereń iyelegen úlken ulama

edi.
6. Nawayı hám XIX ásir qaraqalpaq shayırları. Joqarıda aytıp 
ótilgenindey, Nawayı ótmishtegi xalıqlardıń júrek dártin, arzıw ármanların, tilek-
niyetlerin óz shıǵarmalarında, sáwlelendirgen. Usı esaptan, qaraqalpaq xalqı hám 
shayırları da Nawayını óziniki dep esaplaytuǵın bolǵan. Sebebi, bul ullı shayır 
qaraqalpaqlardıń da dúnyatanımına, etikalıq, estetikalıq túsiniklerine, talaplarına 
say ǵázzeller, muxammesler, dástanlar jazǵan. XIX ásir qaraqalpaqları arasında 
Nawayınıń kóp ǵana kóshirme kitapları, ǵázzelleri, ayırım dástanları bolǵan. (Bul 
haqqında akademik Husnitdin Hamidov óziniń «Shıǵıs jazba dárekleri hám XIX 
ásir qaraqalpaq shayırları» (Nókis, 1991) degen kitabında tolıǵıraq maǵlıwmat 
beredi). Onıń ústine XIX ásir qaraqalpaq shayırları óz shıǵarmalarınıń eski túrkiy 
ádebiy tiliniń sál ózgertilgen formasında jazǵan, yaǵnıy XIX ásirdegi qaraqalpaq 
ádebiy tili házirgi ádebiy tilge qaraǵanda Nawayınıń tiline ádewir jaqın bolǵan. 
Bul jaǵdaylar qaraqalpaq shayırları ushın Nawayınıń kórkem tilinen tásirleniwge, 
onıń súwretlew qurallarınan paydalanıwǵa ádewir keń múmkinshilikler bergen. 
Ullı shayırdıń Watandı súyiw, Watanǵa sadıq bolıw, xalıqqa, elge xızmet etiw 
ideyaların, ásirese, onıń tereń mazmunlı didaktikasın qaraqalpaq shayırları 
