Өзбекстан республикасы жоқары ҳӘм орта арнаўлы билимлендириў министрлиги

Saytın’ızdın’ brouzerde durıs sa’wleleniwin tekserip ko’rin’.

Put newer files to remote punkti jan’a fayllardı serverge jazdırıp, olardın’ go’ne versiyaların joq qıladı. Get newer files from remote punkti fayldın’ lokal kopiyası joyıtılg’an jag’dayda onı serverden jazdırıp alıw mu’mkinshiligin beredi. Fayllardı sinxronizatsiya qılıwdın’ parametrlerin qoyıp (jan’a fayllardı serverge kopiyalaw), Preview tu’ymeshesi basıladı.

Sinxronizatsiya protsessi iske tu’sirilgennen keyin ekranda fayllardın’ dizimi aynası payda boladı (suwret), bunda siz sinxronizatsiya bolıwı kerek bolg’an fayllardı ko’rsetiwin’iz mu’mkin. Aynanın’ elementleri

Action — fayl menen orınlanatug’ın a’meller. Olar to’mendegishe:

• 
  Put —serverge kopiyalaw;
  
• 
  Get — serverden lokal diskke kopiyalaw;
  
• 
  Delete — joq qılıw.
  

A’mel aldındag’ı flajok turadı, ol alıp taslang’anda sinxronizatsiya toqtatıladı.

• 
  File —fayl atı.
  
• 
  Status —sinxronizatsiya tamamlang’annan keyin shıg’arılatug’ın mag’lıwmat (status, jag’day).
  

Suwret. Sinxronizatsiya qılınıp atırg’an fayllar dizimi



Suwret. Sinxronizatsiya tamam bolg’an

Sinxronizatsiya otchetın saqlap qoyıw ushın Save Log tu’ymeshesi basıladı. Endi FTP-serverden shıg’ıw ushın Connect to remote host tu’ymeshesi qaytadan basıladı yaki Site panelinde Disconnect punkti tan’lanadı yaki +++ basıladı.

Web betti serverde jaylastırıw

Internetke qosılg’an ha’r bir kompyuter o’zinin’ unikal (tek o’zine tiyisli, qaytalanbaytug’ın) nomerine iye. Ol IP-adres dep ataladı. IP-adres bir birinen tochkalar menen ajıralıp turg’an to’rt sannan ibarat bolıp, sol IP-adresi arqalı qalegen kompyuterimizdi Internetten tawıp alıwımız mu’mkin.

Egerde sizin’ kompyuterin’iz Internetke ba’rhama qosılıp tursa, onda onın’ jeke IP-adresi bar bolg’anı boladı. Bul jag’dayda sizin’ web betin’izdi basqalar ha’m internetten ko’riwi ushın siz arnawlı veb-server dep atalıwshı programma ornatıwın’ız kerek ha’m web saytın’ızg’a tiyisli fayllardı tarmaqtan oqıw ushın ashıp qoyg’an papkan’ızg’a jaylastırıp qoyıwın’ız kerek.

Server tan’law

Biraq ko’p jag’daylarda jeke kompyuterler ba’rhama Internetke qosılıp turg’an bolmaydı. Waqtı-waqtı menen baylanıs jasap turatug’ın paydalanıwshılar o’zinin’ veb-betlerin jaylastırıw ushın tiykarınan sonın’ ushın arnalg’an kompyuterlerden paydalang’anı maqul. Bul sizin’ Internet-provayderin’izdin’ serveri yaki qalegen bir «biypul» Internet-serverler bolıwı mu’mkin. Ha’zirgi ku’n’de biypul web betin’iz ushın diskte belgili bir orın ajıratıp beretug’ın Internet-serverler ko’p: Geocities (www. yahoo.com), XOOM (xoom.corn/home), Rossiya serveri “Xalyava” (www.halyava.ru), www.chat.ru serveri h.t.b.

Serverge materiallar qalay jiberiledi?

Serverde orın alıp bolg’annan keyin og’an betin’izdin’ barlıq faylların ju’klewin’izge boladı. Onın’ ushın FTP- baylanıstan paydalang’an maqul. Bunda serverge fayllardı ju’klew protsessi bir ko’riniste a’dettegi fayllardı nusxalawdan ayırmashılıg’ı joq. Mısalı, WS_FTP programmasının’ shep panelinde kompyuterin’izdegi fayllar, al on’ panelinde bolsa uzaqda jaylasqan serverdegi fayllar ko’rinip turadı. Fayllardı serverge ju’klew ushın olardı ajıratıp alıp, Copy (Kopirovat) tu’meshesin basıw jetkilikli.

Siz web betin’izdi tez-tezden jan’alap turmaqshı bolsan’ız, onda Ftpweb xızmetshi programmasınan paydalanıwın’ızg’a boladı. Bul programma en’ son’g’ı iske tu’sirilgeli beri qaysı fayllarg’a o’zgeris kiritilgenligin anıqlap, olardın’ nusxasın avtomatik tu’rde serverge jiberiw jumısların orınlay aladı. Bizden bolsa tek g’ana Process (Orınlaw) tu’ymeshesin basıw ku’tiledi.

Domenlik atlar (Domennıe imena)

Al endi bizin’ web betti Internet paydalanıwshıları qalay tawıp aladı? Onın’ internettegi atı qanday boladı?

Sizin’ web betin’iz Internetke qosılıp turg’an 192.168.0.11 IP-adresli kompyuterdin’ MyPage papkasında jaylasqan bolsa, onda onı ko’riw ushın brouzerdin’ adresler qatarında http://192.168.0.11/MyPage teriw jetkilikli. Adreslerdi kiritiw ha’m yadta saqlawdı an’satlastırıw ushın olardı tsifrlı tu’rde emes, ba’lki domenli at tu’rde bergenimiz maqul. DNS — Domain Name System - bul domendegi at sisteması. Ko’pshilik IP-adreslerge belgili bir domenli atlar sa’ykes keltirilgen. Mısalı, Rambler Internet-provayderinin’ saytı http://www.rambler.ru adresinde, QMU saytın bolsa http://www.qmu.uz adresi boyınsha tawıp alıwg’a boladı.

Domen atları belgili bir qag’ıyda boyınsha beriledi. Attın’ aqırında son’g’ı tochkadan keyin joqarı da’rejedegi domen atı jazıladı, ko’p jag’daylarda ol eki ha’ripten ibarat bolg’an ma’mleket (resurs iyesi) kodı boladı: ru –Rossiya, uz - O’zbekistan.de — Germaniya, h.t.b. Ol u’sh ha’ripten turıwı da mu’mkin, onda ol resurs iyesi bolg’an ka’rxananı bildiredi. Mısalı, .com — kommertsiyalıq, .gov — ma’mleketlik sho’lkem, .mil — a’skeriy h.t.b.

Domen atı on’nan shepke qaray oqıladı. Onın’ en’ son’g’ı tochkadan aldın turg’an bo’legi ekinshi da’rejeli domen atı dep ataladı. Olar a’dette to’lemli tu’rde birinshi (joqarı) da’rejedegi domen iyeleri ta’repinen beriledi. Ekinshi da’rejedegi domenler iyeleri, o’z gezeginde, u’shinshi da’rejedegi domen atların bo’listiriw mu’mkin, h.t.b.

Domen atının’ jazılıwında en’ shepki pozitsiyanı server programması islep turg’an kompyuterdin’ lokal tarmaqtag’ı atı (setevoe imya) iyeleydi.

Ko’pshilik jag’daylarda kompyuter resursları World Wide Web xızmetinde ekenligin ko’rsetiw ushın og’an www atı beriledi ha’m onda sayttın’ domen atı www dep baslanadı.

Login (login so’zinen kelip shıqqan) —sistemag’a kiriw ushın berilgen at.

http:// - bul prefiks tarmaq protokolın bildiredi, ko’pshilik brouzerler onı avtomatik tu’rde adreske qosıp jiberedi, sol sebepli onı jazıw sha’rt emes.

Sorawlar:

1. 
   Web betti tarmaqta ja’riyalawdın’ qanday usılları bar?
   
2. 
   Web betlerdi serverde qalay jaylastıramız?
   
3. 
   IP-adres tu’sinigi nenii an’latadı?
   
4. 
   Domen degenimiz ne?