O’zdavtemiryo’lnazorat ơzbekiston respublikasi temir yơllarida poezdlar harakati va manyovr ishlari bơyicha

344. TFQ ning 202-bandiga muvofiq, quyidagi vagonlarni turtki bilan manyovr qilish va tepachadan tarqatish taqiqlanadi:
odamlar bo’lgan vagonlar, ammo yuklarni kuzatib boruvchi yo’l kuzatuvchilar (guruhlar) bo’lgan vagonlar bundan mustasno;
yuklarni tashish qoidalariga muvofiq alohida toifadagi yuklar ortilgan vagonlar;
4-, 5-, 6-darajadagi yon va pastki nogabaritlik, 3-darajadagi yuqori nogabaritlik yuklar ortilgan platforma va yarim vagonlar, yuk ortilgan transportyorlar;
ishlamayotgan lokomotivlar, motor vagonli harakat tarkibi, refrijerator poezd tarkiblari, yo’lovchi vagogonlar, temir yo’lda harakatlanadigan kranlar;
"Tepachadan tushirilmasin" yozuvi bor vagonlar va maxsus harakat tarkiblari.
Yuqorida ko’rsatilgan harakat tarkiblari saralash tepachasi orqali faqat manyovr lokomotivi bilan o’tkazilishi mumkin.
TFQ ning 203-bandiga muvofiq, saralash tepachalaridan quyidagilarni o’tkazish taqiqlanadi: 12 va undan ortiq o’qi bor yuk ortilgan bo’sh transportyorlar; ulanmada bir yoki ikkita oraliq platforma mavjud bo’lganida yuk ko’tarish qobiliyati 120 tonna bo’lgan ulanma turidagi yuk ortilgan transportyorlar; "Tepachadan o’tkazilmasin" yozuviga ega harakat tarkibi.
Tepacha svetoforlarining turli ko’rsatmalarida saralash tepachalaridan vagonlarni tarqatish tezligi, shuningdek, harakat tarkibi butligini ta'minlovchi shartlar tepachalarning texnikaviy jihozlanganligi va mahalliy sharoitlardan kelib chiqib DATK boshqaruvi raisi tomonidan belgilanadi. Tepacha osti parkida bir vagonlar ajratmasining ikkinchisiga yaqinlashish tezligi 5 km/soat dan ortiq bo’lmasligi lozim.
Agar vagonlarning tashish hujjatlarida "Tepachadan tushirilmasin" yoki vagon va maxsus harakat tarkibida "Tepachadan tushirilmasin" trafareti qo’yilgan bo’lsa, bu holda ular bilan manyovrlar tisarish yo’li bilan yoki park osti parki tomonidan lokomotivlar yordamida "olish" bilan, to’sish me'yorlariga rioya qilgan holda o’ta ehtiyotkorlik bilan, turtikilarsiz va birdaniga to’xtalishlarsiz amalga oshirilishi kerak. Bunday vagonlar va maxsus harakat tarkibining boshqa vagonlar yoki lokomotivlar bilan birikish tezligi 3 km/soat dan oshmasligi kerak. Ularning saralash tepachalaridan o’tkazilishi faqat lokomotivlar bilan amalga oshirilishi kerak.
Saralash tepachalaridan 12- va 5-vagonli seksiyalar, shuningdek, mashina sovutgichli avtonom vagonlarni tarqatishda ularni tepacha osti parkida turgan vagonlar bilan hamda o’sha vagonlarning keyingi ajratmalar bilan urilishiga yo’l qo’yilmaydi. Ko’rsatilgan vagonlar tepacha svetoforining sariq chirog’ida tarqatiladi.


345. Tepachadan yuk yoki jonivorlarni kuzatib borayotgan yo’l kuzatuvchilar (komandalar) bilan band vagonlar tarqatilishidan avval, shuningdek, bunday vagonlar bilan turtki usulida manyovrlarni boshlashdan oldin yo’l kuzatuvchilar va komanda mo’ljallanayotgan manyovrlar to’g’risida poezd tuzuvchilari tomonidan ogohlantirishlari lozim.


346. Vagonlar harakatlanish tezligining har bir regulirovkachisi tarqatish jarayonida u yoki bu saralash yo’lida vagonlar mavjudligini kuzatib borishi va ushbu yo’l to’liq band etilganda katta regulirovkachi, tepacha navbatchisi yoki tepacha tuzuvchisiga o’z vaqtida xabar berishi kerak.
Aniq va avariyasiz ishni ta'minlash maqsadida vagonlarni harakat tezligi regulirovkachilari quyidagilarga amal qilishi shart:
a) tarkibni tarqatish boshlanganida o’zi xizmat ko’rsatadigan yo’llarda bo’lishi;
b) tepacha navbatchisi uzatadigan ma'lumot va komandalarni hamda tuzuvchi yoki lokomotiv mashinisti uzatadigan signallarni diqqat bilan kuzatishi;
v) yo’llarning sig’imidan imkoni boricha to’liq foydalanishi va tepacha osti parkining yo’llarida turgan vagonlarga ajratmalarni xavfsiz yaqinlashishini ta'minlagan holda vagonlarni hisob-kitob bilan tormozlash. Tepachadan katta ajratmalar tarqatilganda qo’shimcha tormoz boshmoqlari g’ildirak juftliklari ostiga boshmoq qo’ygich yoki maxsus vilka vositasida o’rnatiladi;
g) vagonlarni tirkash uchun yo’lga tuzuvchi yoki tepacha navbatchisining ko’rsatmasiga binoan lokomotiv kirganida vagonlar ostidan tormoz boshmoqlarini chiqarish;
d) qo’shni yo’llarga xizmat ko’rsatuvchi vagonlarning harakat tezligi regulirovkachilariga, ajratmalar ularning ish hududiga jadal harakatlanayotganda yordam berish.


347. Vagonlar stansiya yo’llarida tormozlanganda tormoz boshmoqlarini quyidagi joylarga o’rnatish taqiqlanadi:
a) bevosita rels ulog’i oldidan (1 m va kamroq masofada) va rels ulog’iga (payvandlanmagan bo’lsa);
b) strelka o’tkazgichning krestovinasi oldidan;
v) strelka o’tkazgichning ostryagi jipslashgan romli relsiga;
g) egri joyning tashqi relsiga.


348. Nosoz tormoz boshmoqlaridan (old qismi yorilgan, tag qismi tob tashlab qiyshaygan va b.) foydalanish taqiqlanadi.
Tormoz boshmoqlari (ko’z yaxshi ilg’aydigan rangga) bo’yalishi, belgilangan tamg’aga ega bo’lishi va yo’llar oralig’ida va stellajlarda maxsus javonlarda saqlanishi lozim.


349. Tepacha navbatchi (tuzuvchi)si va saralash parkining qarama-qarshi tomoni tuzuvchisi yoki boshqa xodimi stansiyaning texnikaviy-boshqaruv aktida belgilangan tartibda, o’zaro kelishib olmaslaridan, saralash parkida tepacha tomonidan yoki saralash parki yo’llarining qarama-qarshi tomonidan vagonlarni tisarish va birlashtirish taqiqlanadi.
Tisarishdan oldin tuzuvchi vagonlar ostida tormoz boshmoqlarining yo’qligiga, vagonlar avtoulagichi ajratish dastaklarining normal holatda ekanligiga va harakatga to’siq yo’qligiga ishonch hosil qilishi shart.


350. Tortish yo’llaridagi manyovrlar, odatda (davomli yoki yakka) turtkilar bilan amalga oshiriladi.
Turtkilar bilan manyovrlarni amalga oshirish manyovr ishlarini tashkil etishning asosiy usuli hisoblangan hududlar uchun stansiyaning texnikaviy-boshqaruv aktida quyidagilar: ajratmalarni tormozlash tartibi; texnikaviy vositalar (aloqa, boshmoq qo’ygichlar, boshmoq tushirgichlar va h.z.) mavjudligi va qo’llash tartibi hamda xavfsizlikni ta'minlashning boshqa choralari ko’rsatilishi lozim.


351. Ajratmaning yurish xususiyatlari va og’irligi, saralash yo’llarining bo’shligi va atmosfera sharoitlarini hisobga olib tuzuvchi turtki uchun tarkibni tezlanishini, markazlashtirish postlari operatorlari, strelkali postlar navbatchilari va vagonlar tezligining regulirovkachilari strelkalarni o’tkazish va tormoz boshmoqlarini qo’yish uchun yetarli vaqtga ega bo’lishini hamda vagonlarni urilish tezligi belgilanganidan oshib ketmasligini hisobga olib regulirovka qilishi shart.


352. Manyovrlarni normal amalga oshirish jarayoni buzilganda (orqadagi ajratma oldindagisini quvib etganda, ajratma strelkali bo’g’izda to’xtab qolganda va h.z.) tepacha postlari operatorlari, strelkali postlar navbatchilari, vagonlar harakat tezligini regulirovkachilari va manyovrlarda ishtirok etuvchi boshqa xodimlar darhol saralash tepachasi navbatchisini, tepacha tuzuvchisini xabardor qilishlari, to’xtash buyrug’ini (signalini) berishlari va harakatlanayotgan navbatdagi ajratmani ushlab qolish choralarini ko’rishi shart.