Özel Eğitim Nedir? vii Neyi öğretir? viii

Davranışçı Yaklaşım

Davranışçı yaklaşım insanların gözlenebilen davranışlarını konu edinir. İnsan davranışlarından pek çoğunun belli bir ortamda verilen uyaranlara gösterilen tepkilerle öğrenildiği düşünülür. İnsan davranışları öğrenmeyle kazanılır. İnsan davranışları uyaranlara verilen tepkilerdir. Onlara göre şartlanma yoluyla öğreniriz. Davranış bozuklukları da yanlış öğrenilmiş davranışlardır.

Davranışçı kuramcılar öğrenmeyi uyarıcı ile davranışçı arasında bağ kurma işi olarak görmektedirler. Uyarıcı, organizmayı harekete geçiren iç ve dış olaylardır. Örneğin duyduğumuz bir ses, gördüğümüz bir ışık, resim, ağaç, aldığımız bir tat bizim için bir uyarıcıdır. Uyarıcılar organizmayı etkileme gücündedir. Bir uyarıcı karşısında organizmada meydana gelen fizyolojik ya da psikolojik değişme, davranım ya da tepki olarak adlandırılır. Davranımların bir araya gelmesiyle oluşan eylem ise davranış olarak nitelendirilir. Örneğin, gözümüze gelen ışık bir uyarıcı, gözümüzü kapamamız bir davranımdır. Kalem bir uyarıcı, kalem tutma ise bir davranıştır.

Bu kuramın önde gelen temsilcileri Watson ve Pavlov'dur. Bunlar bilinç kavramını bir yana bırakıp davranışları incelemişlerdir. Davranışçılara göre objektif tekniklerle gözlenebilen sadece çevresel uyarıcılara, insanların bu uyaranlara karşılık gösterdikleri tepkilerdir. Davranışçılar, gözlem ve deney yöntemini kullanırlar. Davranışçı yaklaşım organizma ve çevre ilişkilerinin insan ve hayvanlarda birbirinin aynı olduğu kanısındadırlar. Bu nedenle hayvanlar üzerinde psikolojik araştırmalar yapmışlardır. Örneğin Pavlov koşullu öğrenme deneylerini köpekler üzerinde yapmıştır.