Özel Eğitim Nedir? vii Neyi öğretir? viii

SÖNME/GÖRMEZDEN GELME

Tüm davranış azaltma teknikleri uygun davranış artırma yöntemleriyle birlikte kullanılmalıdır. Sönme, özellikle ayrımlı pekiştirmeyle birlikte kullanıldığında oldukça etkili olmaktadır. Sönme, dikkat, ilgi ve/veya nesne elde etme amaçlı olan ve daha önce pekiştirilen uygun olmayan davranışlar için çok uygundur. Daha önce pekiştirilen bu davranışın pekiştirilmemesi esasına dayalıdır. 

Örnek; Ağladığı zaman annenin çocuğa istediği oyuncağını vermesi. Arkadaşının saçını çektiğinde öğretmeni tarafından ilgi gören öğrenci. Bağırdığında arkadaşlarının ilgi göstermesi. Eşyalara zarar verdiğinde sadece babası tarafından azarlanarak da olsa ilgi görmek. Ağladığında yemeği yedirilen çocuk. Küfür ettiğinde etrafındakiler tarafından ilgi gören çocuk. 

Sönme uygulamasında; çocuk uygun olmayan davranış yapmaya başladığında, çevresindeki herkes çocuğu ve davranışını görmezden gelecektir. Çocuğun tepkisi uygun olmayan davranışı en üst düzeyde göstermek olacaktır (sönme patlaması). Uygulayıcı kişi sönme patlamasında çocuğun davranışının görmezden gelinip gelinmeyeceğine önceden karar vermiş olmalıdır. Kararlı ve tutarlı bir şekilde, çocuğun davranışından ürkmeden uygulandığında davranış azalacak ve/veya ortadan kalkacaktır. Kendine ve çevresine zarar verme ve kendini uyarıcı davranışlarında diğer yöntemler ve/veya diğer yöntemlerle sönme birlikte kullanılabilir. 

Ağlayarak oyuncağını elde etme; Ağlama davranışı görmezden gelinirken, oyuncağı parmakla gösterme pekiştirilebilir. Nesneleri fırlatma davranışı görmezden gelinirken, nesneleri oyuncak sepetine atma davranışı pekiştirilebilir. Öğretim sırasında tavana bakma davranışı görmezden gelinirken, öğretimle ilgili tüm davranışları pekiştirilebilir. Anneye kötü söz söyleme davranışında “hayır, çok üzüldüm” gibi birkaç kelime ve hemen görmezden gelme. Uygun davranışı pekiştirme.