Oziq ovqat mahsulotlari texnologiyasi

 
4-ISH: KLETCHATKA MIQDORINI ANIQLASH 
Kyursher va Ganek tomonidan taklif qilingan bu usul o’simlik materialidan sirka 
va nitrat kislotalarning aralashmasidan eriydigan moddalarni ajratib, qolgan 
kletchatkani aniqlashga asoslangan. 
Reaktivlar: O’simlik materiali, sirka va nitrat kislotaning aralashmasi, nitrat 
kislota (zichligi 1,4) bilan sirka kislotaning 80% li eritmasi 1:10 nisbatda (hajmi 
bo’yicha) aralashtiriladi 0,2 no’yuvchi kaliyni spirtli eritmasi, etil spirti. 
Ishning borishi. O’simlik materialidan 1 g olib chinni xavonchada yaxshilab, bir xil 
massa hosil bo’lguncha eziladi. Uni 100-200 ml li kolbaga o’tkazib, ustiga sirka va 
nitrat kislota aralashmasidan 40 ml quyiladi. Kolbaga sovitkichni ulab bir soat 
davomida qum hammomiga qo’yiladi. So’ngra sovitib, maxsus shisha filtrda filtranadi 
yoki tsentrifugalanadi. CHunki bir necha marta qaynoq 0,2 n o’yuvchi kaliyning spirtli 
eritmasida va distillangan suv bilan oxirida esa 10 ml etil spirti yordamida yuviladi. 
So’ngra cho’kma bir xil og’irlikkacha 105° S da termostatda quritiladi. CHo’kmani 
og’irligiga qarab kletchatkaning %miqdori aniqlanadi. 
H
a
X
100
⋅
=
X- kletchatkaning mikdori, %; a - tajribada aniqlangan cho’kma og’irligi, g; H-
o’simlik materiali og’irligi, g. 

---

5-laboratoriya ishi 
MAHSULOTDAGI OSH TUZI MIQDORINI ANIQLASH USULI 
Ishning maqsadi: Mahsulotlar tarkibidagi osh tuzini turli xil usullarda 
aniqlashni o’rganishdan iborat. 
NAZARIY QISM
Natriy xlorid (osh tuzi) ovqatimizning asosiy qismi hisoblanadi. Meva-
sabzavotchilik sanoatida tuz sabzavotlarga maza beruvchi vakonservalovchi 
modda sifatida meva-sabzavot xom ashyolarini qayta ishlashda, tuzlashda va 
hokazolarda ishlatiladi. 
Sabzavot mahsulotlarining qator standartlarida boshqa kimyoviy 
ko’rsatkichlar singari mahsulotlardagi osh tuzining miqdori foizi hisobida 
aniqlanadi. 
Natriy xloridning aniqlanishi kerak bo’lgan mahsulot eritmasidagi 
yoki suvli eritmadagi miqdor kumush nitratomer usuli yordamida titrlashga 
asoslangan. Analiz qilinishi kerak bo’lgan mahsulotning turiga qarab, tuzni 
aniqlashda ishlatiladigan eritmasi, har xil tayyorlanishi mumkin.