7. Doğu Karadeniz Bölümü'nde dağınık yerleşme görülürken İç Anadolu ve Güney Doğu Anadolu Bölgesi'nde toplu yerleşme görülmesinin temel nedeni nedir?
A) B) C) D) E)
Ulaşım olanakları Bitki örtüsü Geleneksel yapı Su kaynakları Tarım faaliyetleri
10. Aşağıdaki illerin hangisinde tarımsal nüfus yoğunluğu azdır?
-
Konya
-
Hakkari
-
Artvin
-
Rize
E) Trabzon
-COĞRAFYA-
71
H.Aşağıdaki merkezlerden hangisinde
Fethiye'dekine benzer bir nüfus artışı vardır?
-
Bursa
-
İskenderun
-
Alanya
-
Batman
E) Adana
15. Gelişmiş bir ülkenin nüfus ve ekonomik özelliklerine baktığımızda aşağıdakilerden hangisi sövlevemeviz?
-
Yaşlı nüfusun fazla olması
-
Sanayisinin gelişmiş olduğu
-
Yaşam standartlarının yüksek olması
-
Hizmet ve tarım sektöründe çalışan nüfus fazla
olması
E) Kullanılan elektrik miktarının fazla olması
12. Türkiye'deki nüfusun dağılışı üzerinde aşağıdakilerden hangisi enaz etkilidir?
-
Karstik şekiller
-
Turizm faaliyetleri
-
Tarım alanları
-
Endüstri kuruluşları
E) Yüzey şekilleri
13. Bir ülkede nüfus yapısı, o ülkede yaşayan insanların sosyo ekonomik özelliklerini kapsar.
Bu özelliğe göre, aşağıdakilerden hangisi, nüfusun yapısal özellikleri içinde ver almaz?
-
Yaş dağılımı
-
Aritmetik nüfus yoğunluğu
-
Cinsiyet dağılımı
-
İş kollarına dağılımı
E) Eğitim seviyesi
tn
"o
cr
LU
Û
co tn o.
£§ "_ı
.-2= 'ö uj
16. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye nüfusunun dağılışını etkileyen fiziki etkenlerden biri degildir?
-
Verimli topraklar
-
Yüksek ve dağlık alanlar
-
Kıyı bölgelerde iç bölgelere oranla nüfusun
fazla olması
-
Alüvyol ovalar
E) Ulaşım yollarının kavşak noktaları
17. Aşağıdaki bölgelerin hangisinde aritmetik nüfus yoğunluğu en fazladır?
-
İç Anadolu Bölgesi
-
Güney Doğu Anadolu Bölgesi
-
Marmara Bölgesi
-
Ege Bölgesi
E) Akdeniz Bölgesi
14. I. İşsizlik artar.
-
Mal ve hizmetlere talep artar.
-
Kalkınma hızı azalır.
-
Üretim artar.
-
Piyasa genişler, yeni yatırım sahaları açılır.
Yukarıda numaralandırılmış cümlelerden hangisi nüfus artışının olumsuz sonuçları arasındadır?
-
II, IV, V
-
I, II
-
III, IV
-
I, III
E) III, V
18. Aşağıdaki bölgelerin hangisinde aritmetik nüfus yoğunluğu en azdır?
-
Marmara Bölgesi
-
G. Doğu Anadolu Bölgesi
-
Ege Bölgesi
-
Akdeniz Bölgesi
E) Doğu Anadolu Bölgesi
72-
-GENEL YETENEK GENEL KÜLTÜR DERGİSİ-
19. Aşağıdaki merkezlerden hangisi diğerlerine göre farklı bir ekonomik faaliyete bağlı olarak gelişim göstermiştir?
-
Seydişehir
-
İskend^run
-
Karabük
-
Ereğli
E) Muğla
20. Aşağıdakilerden hangisi, ülkemizde nüfus sayımı yapılmasının amaçlarından biri değildir?
-
Nüfusun ne kadar arttığını bulmak
-
Okur-yazar sayısını ve öğrenim durumunu
belirlemek
-
Nüfusun yaş gruplarına göre dağılımı, kadın-
erkek V9 çocuk nüfuslarını beürlemek.
-
Konut tipleri V9 bunların dağılımını belirlemek
E) Çalışma yaşındaki nüfusu ve çalışanların
sayısını belirlemek
Kalkınma hızı V9 nüfusa bağlı yatırımların oranı nüfus artışıyla ilgilidir. Nüfus sayımı ile ilgili değildir.
(Cevap B)
Şehir nüfusunun en fazla olduğu bölgemiz Marmara Bölgesi'dir.
(Cevap D)
Türkiye'de nüfus sayımı 5 yılda bir yapılır. B, C, D, E seçenekleri nüfus sayımı yapılmasının nedenleridir. Ancak A s9Ç9neğinde verilen bilgi genel nüfus sayımı ile değil, yerel yönetimter tarafından belirlenir.
(Cevap A)
Kırsal kesimd^n Ş9hre göçün tem9İ sebebi iş olanaklarıdır. Diğer sebepler ise bu sebebin sonucunda meydana gelmektedir.
(Cevap C)
o
21. Aşağıdaki yerlerin hangisindeki nüfus m
yoğunluğunun azlığı karstik yapısının yaygın ^
olmasına bağlıdır? 8
o
Sfİ
-
Tuz Gölü Çevresi
-
Ment9şe Yöresi
-
Taşeli Platosu
-
Yıldız Dağları Bölümü
E) Ağrı Yöresi
ÇÖZÜMLER
1. Büyük kentlerde nüfus artışına bağlı olarak, hizmet
sektörünün geüşmesi iş olanaklarının fazla olması
sonucunu ortaya çıkarır. Bu yüzd9n büyük kentlere iç
göçün fazla olması nedeniyle nüfus daha hızlı
artmıştır.
(Cevap B)
2. İktim her şeye etki ettiği gibi mesken malzemesine de
etki etmektedir. Akd^niz Bölgesi'nde malz9m9 bulma
kolaylığı ve ikliminin yumuşaklığı nedeniyle Kesm9
taş ve ahşap birNkte kullanılır. Karad9niz Bölgesi'nde
iklimin etkisi V9 malzeme kolay olması sadece ahşap
malzemeyi kullanmaya yönlendirmektedir.
(Cevap A)
7. Doğu Karad^niz Bölümü'nde su problemi olmadığı
için yerleşmenin dokusunda ana unsur olarak önem
taşımaz. Ancak İç Anadolu ve Güney Doğu Anadolu
Bölgeleri'nde su probtemi olduğu için y9rİ9şme
dokusu topludur.
(Cevap D)
8. A, B, D V9 E seçeneklerinde verilen bilgileri grafiğe
bakarak söyleyebiliriz. Ancak C seçeneğindeki bilgiye
grafiğe bakarak ulaşamayız.
(Cevap C)
9. Türkiye nüfusunun % 24'ü Marmara, %16'sı İç
Anadolu, %15'i Eg9, %14'ü Akdeniz, %13'ü
Karadeniz, %10'u Güney Doğu Anadolu Bölgesi, %8'i
Doğu Anadolu Bölgesi'ndedir.
(Cevap E)
10. Bir bölge ya da ülkede yaşayan çiftçi nüfusunun o yerdeki tarım topraklarına bölünmesiyle elde edilen nüfus yoğunluğuna tarımsal nüfus yoğunluğu denir.
Tarımla uğraşan Nüfus
Tarımsal nüfus yoğunluğu =
Tarımsal arazi
Tarımsal yoğunluk ülkemizin değişik yörelerinde V9 değişik illerinde birbirinden farklıdır. Karadeniz Bölgesi ve Doğu Anadolu Bölgesi iilerinde yoğunluk fazladır. Çünkü bu illerde toprak azdır. Buna karşılık
-COĞRAFYA-
73
Orta ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde ve Trakya'da tarımsal nüfus yoğunluğu azdır. Çünkü buralarda tarım arazileri geniştir. Karadeniz Bölgesi ve Doğu Anadolu Bölgesi illerinde yoğunluk fazladır. Çünkü bu illerde toprak azdır. Verilen illere baktığımızda Konya'nın tarımsal nüfus yoğunluğu azdır.
(Cevap A)
11. Fethiye ve Alanya'da turizmden dolayı nüfus artışı vardır. Bursa'da çeşitli endüstri kolları Adana'da ise tarımdan dolayı nüfus artışı vardır.
(Cevap C)
18. Aritmetik nüfus yoğunluğunun en az olduğu bölge,
Doğu Anadolu Bölgesi'dir.
(Cevap E)
19. İskenderun, Karabük ve Ereğli buralarda kurulan
demir-çelik endüstrisine bağlı olarak, Seydişehir ise
alüminyum tesislerinin bulunması nedeniyle gelişmiş
ve nüfusu artmıştır. Muğla ise turizme bağlı olarak
gelişme gösteren bir merkezdir.
(Cevap E)
12. Türkiye'de yerleşim üzerinde tarım alanları endüstri kuruluşları, turizm faaliyetleri, y^ryüzü şekilleri önemli etkiye sahipken, karstik şekillerin yerleşmede etkisi daha azdır.
(Cevap A)
13. A, C, D, E şıkları nüfus yapısı ve sosyo ekonomisini ,yansıtmaktadır. B şıkkı ise nüfusun yüzölçümüne a-
oranını göstermektedir. Q
(CevapB) %
Q
14. II, IV, V numaralı cümleler nüfus artışının olumlu sonuçları arasındadır. Ancak; I ve III numaralı cümleler nüfus artışının olumsuz sonucudur.
(Cevap D)
20. Türkiye'de nüfus sayımı 5 yılda bir yapılır ve nüfus
sayımı ile şu sonuçlar elde edilir.
-
Nüfusun yaş gruplarına göre dağılımı, kadın-erkek
ve çocuk nüfusları belirlenir.
-
Okur yazar oranı ve bunların öğrenim durumları
belirlenir.
-
Çalışma yaşındaki nüfusla, çalışan ve işçi olmayan
nüfus belirlenir.
-
Ülke nüfusu ve artış hızı belirlenir.
Konut tipleri V9 dağılımını yerel yönetimler belirler.
(Cevap D)
21. Karstik yapının yaygın olduğu yerlerde yağışın fazla
olmasına karşın yeraltına sızmanın çok olması, yer
üstü sularının zayıf olmasına yol açar, bu yüzden
nüfus yoğunluğu buralarda azdır. Türkiye'de karstik
arazinin en fazla olduğu bölge Akdeniz'dir. Bu
bölgede yer alan Taşeli platosu karstik yapısı
nedeniyle Türkiye'nin ve bölgenin en az nüfuslanmış
yerleri arasındadır.
(Cevap C)
15. A, B, C, E seçenekleri gelişmiş bir ülkenin özelliklerini yansıtmaktadır. D seçeneğinde verilen bilgi ise gelişmekte olan ülke özelliği göstermektedir.
(Cevap D)
16. A, B, C, D seçenekleri fiziki etmenlerdir. Ancak; ulaşım yollarının kavşak noktaları beşeri faktörlere bağlıdır.
(Cevap E)
17. Marmara Bölgesi, aritmetik nüfus yoğunluğunun en çok olduğu bölgemizdir.
(Cevap C)
74-
-GENEL YETENEK GENEL KÜLTÜR DERGİSİ-
ÇIKMIŞ SORULAR ve ÇÖZÜMLERİ
1. Aşağıdaki grafikte, 1990 genel nüfus sayımına göre Türkiye nüfusunun coğrafi bölgelere oransal dağılımı gösterümiştir.
İstanbul'un Türkiye'nin en fazla iç göç alan ili olmasının 9n önemli nedeni iş olanaklarının fazla olmasıdır.
(Cevap A)
%24
Grafikte I numara ile gösterilen bölge aşağıdakilerden hangisidir? (99 DMS OÖ)
-
Ege Bölgesi
-
Marmara Bölgesi
-
Karadeniz Bölgesi
-
İç Anadolu Bölgesi
E) Akdeniz Bölgesi
Nüfus dağılışında coğrafi bölgeler, bölümler ve yöreler arasında önemli farkların bulunduğu görülmektedir. Nüfusun en kalabalık olduğu alanlar sanayi, ticaret V9 kültür faaliyetlerinin en çok geliştiği yerlerdir. Grafikte I numara ile gösterilen bölge nüfusun en yüksek olduğu bölge olan Marmara Bölgesi'dir.
(Cevap B)
2. Aşağıdakilerden hangisi, İstanbul'un Türkiye'nin en fazla iç göç alan ili olmasının nedenlerinden biridir? (99 DMS OÖ)
-
İş olanaklarının fazla olması
-
Yükseltinin az olması
-
Deniz kıyısında yer alması
-
Okur-yazar oranının fazla olması
E) Çevresinde geniş tarım alanlarının olması
2E O
ço
Aşağıdakilerden hangisi, Türkiye'nin nüfus yapısına ait bir özellik değildir? (99 DMS ÖL)
Doğum oranının yüksek olması
Genç ve dinamik yapı göstermesi
Kadınlar arasındaki okur-yazar oranının
9rkeklerden fazla olması
Çalışmaya başlama yaşının küçük olması
Endüstride çalışan nüfusun artmakta olması
A) B) C)
E)
Ülkemizd9 erkek okur-yazar oranı kadın nüfusa göre daha fazladır. C seçeneğinde verilen bilgi Türkiye'nin nüfus yapısına ait bir özellik değildir.
(Cevap C)
Türkiye'nin nüfusu ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? (99 DMS L)
-
Nüfus artış hızı azalma eğilimindedir.
-
Nüfusun yarısından fazlası kırsal kesimde
yaşamaktadır.
-
Genç nüfusun toplam nüfus içindeki payı
yüksektir.
-
Nüfusun artması işsizliği arttırmaktadır.
E) Büyük kentlerde nüfus artış hızı daha fazladır.
Ülkemizin nüfusunun yarıdan fazlası kentlerde yaşamaktadır. B seçeneğinde verilen bilgi yanlıştır.
(C9vap B)
-COĞRAFYA-
75
5.
Aşağıdaki eşleştirilmiş bölgelerden hangisinde nüfus yoğunluğu ötekilerden fazladır? (2001 KMS)
-
Marmara-Ege
-
Karadeniz-İç Anadolu
-
Ege-Akdeniz
-
Marmara-Doğu Anadolu
E) İç Anadolu-Güneydoğu Anadolu
D^nize kıyısı olan Marmara, Karadeniz, Ege ve Akdeniz Bölgesi'nde nüfus iç kesimlerden daha fazladır.
(Cevap B)
Marmara ve Ege Bölgelerinin nüfus yoğunluğu diğer seç^neklerde v^rilenden daha fazladır. Marmara ve Ege Bölgelerinde nüfus yoğunluğu Türkiye ortalamasının üzerindedir.
(Cevap A)
Milyonkişi
KentNüfusu □KırNüfLBU
6.
Yurdumuzda kimi yerleşim birimleri ilk konumunda bırakılmamış yer değişikliğine gidilmiştir. Aşağıdakilerden hangisi, bu tür değişikliklere neden olan etkenlerden olamaz? (2001 KMS)
-
Yeni ulaşım yollarına sapa kalması
-
Yapılacak baraj gölünün altında kalacak olması
-
Doğal afetlerin tehdidinde olması
-
Yeni endüstri kuruluşlarına uzak kalması
E) İdari bölümlemelerde değişiklik olması
Verilen seçen^kler incelendiğinde A, B, C ve D seçeneğinde yer değişikliğine gidilmesinde etkenler arasına girerken E seçeneğind9 verilen bilgi neden olamaz. İdari bölümlerd9n sonra, yerleşim birimleri kuruldukları bölgeleri terk etmemiş bu yerlerin daha da gelişmesine yol açmıştır.
(Cevap E)
7. Yurdumuzda denize kıyısı olan bölgelerimizin ortak özelliği hangisidir? (2001 KMS)
-
Dağların kıyıya paralel uzanması
-
Kıyı kesiminde nüfusun iç kesimden fazla
olması
-
Tarım gelîrinin endüstri gelirinden fazla olması
-
Halkın tem9İ geçim kaynağının balıkçılık olması
E) Kıyı boyunca geniş kumsalların bulunması
"ü
tc
UJ Q (/} tfl
a.
LÜ
>■
1950 1960 1970 1980 1990
1950 -1990 yıliarındaki sayım sonuçlarına göre kırsal ve kentsel nüfus yukarıdaki grafikle gösterilmiştir.
Buna göre aşağıdakilerden hangisini söylemek doğru olmaz? (2001 KPSS)
-
1950 yılında kırsal nüfusun payı toplam nüfus
içinde en fazladır.
-
1950-1980 yılları arasında kent nüfusundaki
artış, kır nüfusundakinden fazladır.
-
Birbirini izleyen sayım dönemleri dikkate
alındığında, kent nüfusundaki 9n fazla artış
1990 sayımındadır.
-
1950 - 1980 yiiları arasında, kır nüfusundaki
artış hızı değişmemiştir.
E) 1950 - 1980 yıllarındaki sayımlarda nüfusun
yarıdan fazlasını kır nüfusu oluşturmaktadır.
Grafik incelendiğinde 1950-1980 yılları arasında kır nüfusundaki artış hızı değişmiştir.
(Cevap D)
76-
-GENEL YETENEK GENEL KULTUR DERGISI-
9. Hatay ilinin genelde mevsimlik göç almasına karşın, bu ildeki İskenderun ilçe merkezi yerleşme amaçlı göç almaktadır.
İskenderun'un bu özelliği aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir? (2002 KPSS)
-
Tarım alanlarının geniş olması
-
Balıkçılığın gelişmiş olması
-
Endüstri kuruluşlarının yoğun olması
-
Ulaşım olanaklarının yeterli olması
E) Eski bir yerleşim merkezi olması
ÇÖZVM:
isk^ndurun'da demir-çelik fabrîkasının bulunması nedeniyle, bu il yerleşme amaçlı göç alır.
(Cevap C)
11. Samsun'da aşağıdakilerden hangisi bu ilde dağınık yerleşmenin Rize'dekinden daha az olmasında etkilidir? (2002 KPSS)
-
Engebeliğin daha az olması
-
Yıllık yağış ortalamasının daha az olması
-
Balıkçılıkla uğraşanların sayısının daha az
olıması
-
Nüfus yoğunluğunun fazla olması
E) Tarım ürünlerinin daha çeşitli olması
Rize: Doğu Karadeniz Bölümü'nde yer almaktadır. Bu bölüm bölgenin 9n dağlık bölümüdür ve dağınık yerleşme tipinin Türkiye'de en çok görüldüğü bölümdür.
Samsun; Orta Karadeniz Bölümünde yer almaktadır. Bu bölüm yükselti ve engebenin daha az olduğu bölümdür. Samsunda engebeliğin daha az olması dağınık yerleşmenin Rize'dekinden daha az olmasına sebep olmuştur.
(Cevap A)
o
10. Tarımsal nüfus yoğunluğu, bir ülkede veya bir S
bölgede tarım ve hayvancılıkla geçinen nüfusun o §
ülke veya bölgedeki tarım için kullanılan alanın ~
bölünmesiyle elde edilir. £j
Buna göre, Doğu Anadolu Bölgesi'nde tarımsal nüfus yoğunluğunun fazla olması aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir? (2002 KPSS)
-
Genç nüfusun fazla olmasıyla
-
Bölge dışına göçün fazla olmasıyla
-
Sebz9 tarımının yaygın olmasıyla
-
Tarıma elverişli alanların az olmasıyla
E) Endüstrinin beürli yerlerde toplanmış olmasıyla
Ülkemizde tarımsal nüfus yoğunluğunun dağılışı incelendiğinde özellikle yağışlı ya da sulanabilen alanlarda tarımsal nüfus yoğunluğunun arttığı gözlenir. Ayrıca, arazinin dağlık olması nedeniyle tarım alanlarının dar olduğu Doğu Anadolu'da tarımsal nüfus yoğunluğu çok yüksektir.
(Cevap D)
12. Grafikte Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ndeki illerde çalışan nüfusun iş kollarına göre dağılışı gösterilmiştir.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
B
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
=
|
|
|
|
|
|
|
|
n
|
|
|
|
1
|
=
|
|
|
J
|
|
|
■
|
=
|
1 w
|
|
|
|
|
|
|
cz
|
|
|
cc
|
|
|
Dostları ilə paylaş: |