Paragrafin yapisi
Yüklə 1,2 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Göç eden nüfusun ortak özellikleri ise şuniardır
- 2 . DIŞ GÖÇLER
- TÜRKİYEDE NÜFUS DAĞILIŞI
- -COĞRAFYA- 63 Su Kaynakları
- B. Beşeri faktörler Tarım
- Turizm
- 2. NÜFUSUN BÖLGELERE GÖRE DAĞILIŞI
- -GENEL YETENEK GENEL KÜLTÜR DERGİSİ
- Güneydoğu Anadolu Bölgesi
- 3. NÜFUSYOĞUNLUĞU
- TURKİYEDE SAYIM YILLARINA GÖRE ARİTMETİK NÜFUS YOĞUNLUĞU
- Aritmetik Yoğunluk(2) 1927 |13
-COGRAFYA- 61
  Depremler de özellikle iç göçlere neden olan bir doğal afettir. Sık sık meydana gelen depremler, insanları göçe yöneltmektedir.
Heyelân, çığ, sel gibi doğal afetler de göçlere yol açmaktadır. b. İşsizliğin yol açtığı göçler: Göçlerin önemli bir bölümü ekonomik kökenlidir. Bunların başında işsizlik nedeniyle ortaya çıkan göçler gelir. Bu göçlerin bir kısmı iç göç, bir kısmı ise dış göç şeklinde olur. İşsizlik nedeniyle meydana gelen göçe iş gücü göçü denir. İş gücü göçüne katılanların bir kısmı, gittikleri yerlerde yılın sadece bir mevsiminde kalır. Bu mevsim genellikle yazdır. Bu göçlere kısa süreli iş gücü göçü ya da mevsimlik iş gücü göçü denir. Akdeniz ve Ege bölgelerine pamuk ve tütün tarlalarında çalışmak için gelen işçiler ya da inşaatlarda çalışmak için başka illere göç eden işçiler bu gruba girer. Çalışmak için göç eden işçilerin bir kısmı birkaç yılhğına (genellikle aileleriyle birlikte), bazılarıysa memieketlerine bir daha geri dönmemek üzere giderler. Bu türlü göçlere de uzun süreli iş gücü göçü denir.
Göçler, yapıldığı yerler göz önüne alınarak iç göçler ve dış göçler şeklinde ikiye ayrılır. 1. İÇGÖÇLER Türkiye sınırları içinde meydana gelen iç göçler, şu şekillerde olmaktadır:
!ç göçler yurdumuzda genel olarak kırsal kesimden kentlere doğru olmaktadır. Bunun iki ana nedeni vardır. Bunlardan birincisi; - Kırsal kesimdeki hızlı nüfus artışı
- Eğitim ve sağlık olanaklarının yetersiziiği gibi itici faktörler. İkincisi ise;
- Kentlerdeki sosyal ve kültürel yaşamın elverişliliği gibi çekici faktörlerdir. Bu göçler bölge ve illerimizin nüfusunun değişmesindeki en önemli etkenlerden birisidir. Nüfus çeken yerler; sanayi bölgeleri, maden çıkarım bölgeleri, verimli tarım bölgeleri ve turizm bölgeleridir. Türkiye'de iç göçler, bir kırsa! yöreden başka bir kırsal yöreye de olabilmektedir. Örneğin Trabzon, Rize ve Artvin illerimizin bazı köylerinden Çarşamba ve Bafra ovalarına göçler olmaktadır.
» Göçe katılan nüfusun çoğu gençtir. » Göçe katılan nüfusun çoğu erkektir. » Göçe katılanların çoğu gittikleri yerde tarım dışı sektörlerde (çoğunlukla işçi ve hizmetli olarak) çalışmaktadır. f Doğudan batıya doğru, İç yörelerden kıyı yörelerine doğru, Sanayinin gelişmemiş olduğu yerlerden,
Bir ülkeden başka bir ülkeye yapılan göçler, dış göç olarak nitelendirilir. Dış göçler bazen zorunlu, bazen de gönüllü olur. Baskı, zulüm veya savaştan kaçarak herhangi bir ülkeye yapılan göçlere zorunlu göç ya da sığınma göçü denir. Ülkeler arasında yapılan anlaşma esaslarına göre yapılan göçlere değiştirme (mübadele) göçleri denir. Herhangi bir ülkeden, başka ülkelere, işçilerin çalışmak üzere gitmesine işgücü göçü denir.
62- -GENEL YETENEK GENEL KULTUR DERGİSİ- Türkiye en çok Avrupa ülkelerine (en çok Almanya'ya) iş gücü göçü göndermiştir. Bilim adamı, doktor, mühendis, ekonomist ve sanatçı gibi nitelikli elemanların, başka ülkelere göçmesine ise beyin göçü denilmektedir. İkinci Dünya Savaşı sırasında Almanya'da Yahudilere yapılan soykırım nedeniyle çok sayıdaki Yahudi bilim adamı, Türkiye'nin de aralarında bulunduğu çeşitli ülkelere bu ülkedeki birçok bilim adamı da, çok daha iyi ekonomik koşulların bulunduğu diğer ülkelere göçmüştür. Türkiye'den yabancı ülkelere yapılan en büyük göç, 1960'tan sonra başlayan iş gücü göçüdür. Bu yolla 1960'tan sonra, başta Avrupa ülkelerine olmak üzere 1,2 milyon civarında işçi göç etmiştir. Aileleriyle birlikte bunların sayısı 2,5 milyon dolayındadır. Yabancı ülkelerdeki Türk iş gücünün büyük çoğunluğu, Avrupa ülkelerindedir. Bunlar arasında en fazla Türk işçisi, Almanya'da bulunmaktadır. Bu ülkeyi, Fransa ve Hollanda izlemektedir. 
'batiavrupa ortadogu avustralya rusya ülkeleri vek.afrika federasyonu HİTOPLAM TÜRK NÜFUSU^TOPLAM İŞÇİ SAYISI Türkiye'den yurt dışına olan iş gücü göçü Türkiye'den dışarıya olan önemli bir göç de beyin göçüdür. Bu göçe katılanların çoğu, başta ABD olmak üzere, bazı Avrupa ülkelerine giden bilim adamları, mühendisler, doktorlar ve ekonomistlerdir.
Nüfusu hızla artan Türkiye'de, birim alana düşen insan sayısında artış görülmektedir. Çünkü toprak bütünlüğü sabit kalırken insan sayısı hızla artmaktadır. Bu durum, nüfus yoğunluğunun giderek artmakta olduğunu göstermektedir. Gerçek yüz ölçümüne göre Türkiye'de nüfus yoğunluğu
o ço o o CM 1. NUFUS DAGILIŞINI ETKILEYEN FAKTÖRLER A. Doğal Faktörler Nüfusun dağılışını etkileyen doğal faktörler; iklim, yer şekilleri, toprak, su ve bitki örtüsüdür.
-COĞRAFYA- 63
5. Bitki örtüsü: Nüfus dağılışını etkileyen faktörler arasındadır. Bitki örtüsü olarak nüfus dağılışını en fazla etkileyen faktör ormandır. Çünkü ormanların._ sık olduğu ve geniş alanlara yayıldığı yerlerde o yerleşim birimleri kurma ve tarım yapma imkânları § çoksınırlıdır. B. Beşeri faktörler
yerleşmelerde nüfusun daha yoğun olduğu, buna karşın ulaşım yollarına sapa kalmış veya ulaşım imkanları gelişmemiş yerleşim birimlerinde nüfusun daha az olduğu görülmektedir. 2. NÜFUSUN BÖLGELERE GÖRE DAĞILIŞI (Milyon)
20--18--16--12--10--8--6--4--2-- Marmara Orta Karadeniz Ege Akdeniz Doğu G.Doğu Bölgesi Anadolu Bölgesi Bölgesi Bölgesi Anadolu Anadolu
2000 genel nüfus sayımına göre bölgelerin nüfusu (DİE) Karadeniz Bölgesi 2000 sayımına göre bölge nüfusu 8.4 milyondur. Nüfusun bölge içindeki dağılışında büyük farklılıklar vardır. Çok geniş alanları kaplayan sıradağları bölgenin tenha yerlerindendir. Dağların büyük kısmı ormanlarla kaplı ve dik yamaçlıdır. Bu nedenle dağların 2000 m'den yukarıda bulunan yerlerinde sürekli yerleşme bulunmamaktadır. Bölgede geniş alan kaplayan Kuzey Anadolu sıradağları Türkiye'nin en tenha alanlarındandır. Karadeniz Bölgesi'nde nüfusun büyük bir kısmı kıyı şeridinde, dağların alçak yamaçlarında ve dağlara doğru sokulan vadilerin tabanındaki düzlüklerde toplanmıştır. Doğu Karadeniz Bölümünde, nüfus kıyı şeridindeki düzlüklerde yoğunlaşmıştır. Buralardaki nüfus yoğunluğu Türkiye ortalamasının üstündedir. İç kesimlerde ise nüfuslanma daha azdır. Çünkü arazi engebeli olup yerleşme ve tarım için pek uygun değildir. Orta Karadeniz Bölümü ise, bölgede nüfus dağılışı ve yerleşmenin en dengeli olduğu bölümdür. Çünkü Yeşilırmak ve Kızılırmak tarafından parçalanan dağlar, sıradağ olma özelliğini yitirmiştir. Arazi daha alçaktır ve bu nedenle tarıma daha uygundur. Bu durum kıyı ile iç kesimler arasındaki ulaşımı da kolaylaştırılmrştır. Batı Karadeniz Bölümünde; kıyı kesiminde özellikle Sinop-Bartın arasındaki kıyı boylarında seyrek nüfuslu bir kuşak göze çarpar. Çünkü Küre Dağları ve bu dağlar üzerine yayılmış sık orman örtüsü, 64- -GENEL YETENEK GENEL KÜLTÜR DERGİSİ-  yerleşmeyi güçleştirmiştir. Bartın'ın batısındaki kıyı kesimi ise daha sık nüfusludur. Zonguldak-Ereğli çevresinde nüfusun sık olması taşkömürü yataklarına ve demir-çelik endüstrisine bağlıdır. Aynı nedenlerden dolayı Karadeniz bölgesinde yalnızca bu bölüm göç almaktadır.
Marmara Bölgesi Marmara Bölgesi, nüfusu en fazla olan bölgedir. 2000 nüfus sayımında nüfusu 17.4 milyondur. Aynı zamanda nüfus yoğunluğu da en fazla olan bölgedir. Çünkü nüfusun fazlalığına karşılık bölgenin yüz ölçümü fazla geniş değildir. Marmara Bölgesi'nin nüfus yoğunluğu Türkiye ortalamasının üç katına yakındır. Bu yoğunluğun başlıca nedeni sanayi kuruluşlarının çokluğu nedeniyle göçler sonucu bölge nüfusunun artışıdır. Ayrıca kentleşme oranının yüksek olması, ulaşım imkanlarının gelişmiş olması, ticari hayatın canlılığı gibi unsurlar da nüfusun yoğun olmasında etkili olmuştur. Marmara Bölgesi'nde Anadolu kesimi Avrupa kesimine göre daha sık nüfusludur. Bölgenin en yoğun nüfuslu ili İstanbul'dur. İstanbul'dan sonra bölgede en yoğun nüfuslu iller, Kocaeli, Bursa, Sakarya ve Balıkesir'dir, Güney ve Doğu Marmara'daki verimli ovalar da bölgenin en sık nüfuslu yerlerindendir. Çatalca-Kocaeli Bölümü; Türkiye'de nüfus yoğunluğunun en yüksek olduğu yerdir. Bu durum endüstrinin gelişmiş olmasıyla ilgilidir. Güney Marmara Bölümünde de sık nüfus toplanmıştır. Burada çöküntü ovalarının verimli toprakları ve endüstrinin gelişmiş oiması nüfusun yoğun olmasını sağlamıştır. Ergene Bölümü, bölgede en az yağış alan bölümdür. Buna karşın topraklar verimli olduğundan ve ulaşım imkanlarının olumlu etkisiyle nüfus yoğun toplanmıştır. Yıldız Dağları Bölümü, bölgede en tenha olan bölümdür. Önemli ulaşım yollarına sapa kalması, tarım ve sanayinin gelişmemesi, dağlık ve engebeli yapısı nüfusun seyrek olmasına neden olmuştur.
2000 sayımına göre yaklaşık 9 milyon nüfusa sahip olan Ege Bölgesi, nüfus yoğunluğu bakımından üçüncü sırada gelir. Bölgedeki en kalabalık iller İzmirve Manisa'dır. Ege Bölgesi'nde nüfus yoğunluğu bakımından farklı özellik gösteren iki kesim vardır. Kıyı Ege, bölge nüfusunun % 80'nini barındırırken, İç Batı Anadolu Bölümü, bölge nüfusunun % 20'sini barındırır. Nüfus dağılışındaki bu büyük farklılık klimatik ve topoğrafik kökenlidir. Ege Bölümü'nde verimli tarım alanlarının bulunması, denize iklim nedeniyle buralarda fazla tarım ürünü alınabilmesi, İç Batı Anadolu eşiğinde ise verimli tarım alanlarının bulunmaması ve karasal iklimin etkili olması sonucu tarımsal üretimin azlığıdır. Ege Bölümü Türkiye'nin sık nüfuslu yerleridir. Bakırçay, Gediz, Küçük Menderes ve Büyük Menderes çöküntü hendeklerindeki verimli ovalar bölgenin en sık nüfuslu yerleridir. Bu ovalar arasında bulunan sıradağlar ise çok seyrek nüfuslu yerlerdir. Menteşe yöresi dağlık ve önemli yollara ters düştüğünden tenhadır. Akdeniz Bölgesi Bölgenin 2000 yılı nüfusu 8.7 milyondur. Buna karşılık yüz ölçümü ondan çok daha geniştir. Bunun doğal sonucu olarak, nüfus yoğunluğu azdır. Bu durumu doğuran başlıca etken, Toros Dağları'nın çok geniş alan kaplamasıdır. Bölgenin % 9O'ı Toroslartarafından işgal edilmiş olduğu için Akdeniz Bölgesi, kıyı bölgelerimiz arasında en seyrek nüfuslu olanıdır. Çıplak kalkerlerle örtülü verimsiz arazilerin geniş yer kaplaması da az nüfuslanmanın diğer bir nedenidir. Akdeniz Bölgesi'nde en sık nüfuslanmış yerler verimli tarım alanlarıdır. Buralar kıyıda Çukurova, Antalya düzlüğü ve İskenderun körfezi çevresi, iç kesimlerde ise Amik ovası, Kahraman Maraş ovası ve göller yöresindeki ovalardır. Çukurova ve Kahraman Maraş ovalarında nüfusun sık olmasında verimli tarım alanlarının yanında sanayi kuruluşlarının fazla olması da etkilidir. Antalya çevresindeki nüfus yoğunluğunun fazla olmasında tarımın yanında turizm de önemli bir faktördür. Bölgenin en tenha yerleri Teke Yöresi ve Taşeli platosudur.
Bölgenin 2000 yılı nüfusu 11,5 milyonu aşmıştır. Hem nüfus, hem de yüzölçümü bakımından bölgeler arasında ikinci sırada yer alır. İç Anadolu Bölgesi'ndeki nüfus, ovalarda ve alçak platolar üzerinde toplanmıştır. Konya ovası, Ankara, Kayseri ve Eskişehir ovaları bölgenin başlıca sık nüfuslu yerleridir. Buna karşılık bölgede çok seyrek nüfuslu yerler de vardır. Tuz gölü çevresindeki verimsiz topraklardan oluşan ve yarı kurak iklime sahip olan alçak düzlükler ile onların çevresindeki platolar -COGRAFYA- 65
 (Cihanbeyli, Obruk ve Haymana platoları) seyrek nüfuslu yerlerdir. Yukarı Kızılırmak bölgenin en tenha bölümünü teşkil etmektedir.
İç Anadolu Bölgesi'nde nüfusunun çoğu, verimli tarım alanlarında ve akarsu boylarında, yolların geçtiği alanlarda, yağışın fazla olduğu dağ eteklerinde yoğunlaşmıştır. Bunların başında Ankara ve Konya gelir. Bu iki ilin nüfus toplamı, bölge nüfusunun yarısını oluşturur. Güneydoğu Anadolu Bölgesi Nüfus ve yüz ölçümü olarak en küçük coğrafi bölgemizdir. 2000 sayımına göre 6.6 milyon nüfusa sahiptir. Bölgedeki en sık nüfuslanmış il Gaziantep'tir. Bu ilin yoğun nüfuslu olmasındaki en büyük etken, sanayi kuruluşlarının fazla olmasıdır. Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde GAP çerçevesinde Fırat ve Dicle ırmakları üzerinde planlanmış olan barajların tamamlanması ve Şanlıurfa tünellerinin hizmete girmesiyle çok geniş bir alan sulamalı tarıma geçecektir. Bundan dolayı bu bölgeye dışardan göç gelmeye başlayacak, böylece nüfus sayısı ve nüfus yoğunluğu hızla artacaktır.
Doğu Anadolu Bölgesi Türkiye'nin en geniş yüz ölçümüne sahip bölgesidir. Buna karşılık çok az nüfusa sahiptir. 2000 sayımına göre nüfusu yaklaşık 6 milyondur. Bölgede nüfusun az olmasının temel nedeni olumsuz coğrafi koşullardır. Şiddetli karasa! iklim, yüksek dağların geniş alanlar kaplaması, tarım alanlarının azlığı, sanayi kuruluşlarının yetersizliği gibi sebepler bölgede insan yaşamını zorlaştıran çevre koşullarıdır. Bölgede nüfusun nispeten sık olduğu yerler, dağlar arasındaki ovalardır. Bunlar; Erzurum, Erzincan, Pasinler, Elazığ, Iğdır, Malatya, Muş, Bulanık ovalarıdır. Bölge nüfusunun % 9O'ı bu ovalarda ve ovaları birbirine bağlayan vadilerin tabanındaki tarım alanlarında toplanmıştır. 3. NÜFUSYOĞUNLUĞU Belirli bir alanda yaşayan nüfusun, o alana oranıdır. Nüfus yoğunluğu, üç şekilde hesaplanır. a. Aritmetik Nüfus Yoğunluğu Belli bir yerde kilometre kareye düşen insan sayısına aritmetik nüfus yoğunluğu denir. Pratik olması bakımından en çok kullanılan hesaplama yöntemidir. Bir yerde yaşayan insan sayısı, oranın yüz ölçüme bölünerek hesaplanmasıdır. Toplam Nüfus Yüz Ölçümü Aritmetik nüfus yoğunluğu = Marmara Bölgesi aritmetik nüfus yoğunluğunun en çok, Doğu Anadolu Bölgesi ise en az olduğu bölgedir. TURKİYE'DE SAYIM YILLARINA GÖRE ARİTMETİK NÜFUS YOĞUNLUĞU
1) Gerçek Alana göre 2 Yüklə 1,2 Mb. Dostları ilə paylaş:
|
Türkiye'deki göçler;
.