ParakendeciLİk sektöRÜ
Yüklə 73,43 Kb.
|
|
KÜRESELLEŞEN TÜKETİM EKONOMİSİNİN LOKOMOTİFİ (DÜNYADA, TÜRKİYE’DE ve ESKİŞEHİR’DE) PERAKENDECİLİK SEKTÖRÜ 
Prof.Dr. Muammer Kaya, Eskişehir-Osmangazi Üniversitesi Teknoloji Araştırma Merkezi, TEKAM Müdürü e-posta: mkaya@ogu.edu.tr, cep: 0 532 475 5061 ABD Perakendecilikte Başı Çekiyor! Küreselleşen dünya ekonomisinde en hızlı büyüyen sektörlerden biri perakendecilik sektörüdür. Bugün başarılı perakendeciler küresel rekabette ayakta kalabilmek için kendilerini sürekli değiştirmektedirler. Store Dergisi tarafından belirlenen dünyanın en büyük 250 küresel perakendecisi 27 ülkede bulunmaktadır. Dünyada ilk 250 büyük perakendecisinin ülke orijinine bakıldığında; ABD 90 perakendeci ile %36, Japonya 40 perakendeci ile %16, İngiltere 24 perakendeci ile %9.6, Almanya 18 perakendeci ile %7.2, Fransa 12 perakendeci ile %4.8, Kanada %8.8, Diğer Avrupa %13.6 ve Diğer ülkeler %8.8 paya sahiptir. İlk 250 perakendecinin işyerleri dağılımı şöyledir:
Perakendeciler En Çok Besin Satmada Savaşıyor ! Perakendeciler en fazla süpermarket, özel uzmanlık ürünleri marketleri, ve hipermarketler şeklinde çalıştırmaktadırlar, Bakkal/Büfe, büyük mağaza, ucuzluk mağazaları, ayakkabı mağazaları, eczane/parfümeri, elektronik ve yapı/ev geliştirme mağazaları bunları takip etmektedir. Küresel perakendeciler en fazla besin satmaktadır. En büyük 250 perakendecinin yaklaşık %60’ı ve ilk 10 perakendecinin 9’u süpermarket, hipermarket, süpermerkez, ucuzluk mağazası vs ile besin satmaktadır. Gelişen ekonomilerde belli pazarlar, hipermarketler/ süpermarketler hala revaçtadır. Ucuzluk mağazaları hiper marketler gibi hızla büyümekte ve onları fiyat düşürmeye zorlamaktadır. En yaygın formattaki süpermarketler irili-ufaklı çoğalmakta ve sıklaşmaktadır. Dükkansız Satış Pazarı Artmakta ! Perakendeciler ev eşyası kategorisinde orta sınıfın tüketici elektroniği, ev geliştirme ürünleri (yapı market) ve ev mobilyasındaki ihtiyaçlarını karşılamaktadır. Çok kanallı perakende ticareti e-ticaretle büyümeye devam etmektedir. Dükkânsız satış (non-store) (internet/kapıdan satış/telemarketing vs) toplam satışın %20’sine yaklaşmaktadır. Perakendecilik Sektörü Küreselleşerek Büyüyor ! Küreselleşme çokuluslu perakendeciliği sürekli büyütmektedir. İlk 250 en büyük perakendeci 118 ülkede iş yapmakta olup, her biri ortalama 5.5 ülkede bulunmaktadır. Perakendeciler asıl işi kendi ülkelerinde yaparken yabancı ülkelerdeki payları şimdilik azdır. 250 perakendecinin 44’ü on ülke ve daha fazlasında çalışmaktadır. İspanyol İnditex 56 ülkede, Fransız Carrefour 35 ülkede ve İsveçli İKEA 33 ülkede bulunmaktadır. Alman ve Fransız perakendeciler en fazla küreselleşme çabasındadırlar. Perakendeciler satış açısından bakıldığında ABD %44.3, Almanya %11.4, Fransa %9.9, İngiltere %8.6, Japonya %8.5, Kanada %2.4, Diğer Avrupa %10.4 ve diğer ülkeler %4.6’lık paya sahiptir. Büyük ve Gelişen Pazarlar Çokuluslu Perakendecileri Çekiyor ! Çin hızla büyüyen nüfusu ve gelişen ekonomisiyle 29 tane perakendeciyi ülkede barındırmaktadır. Rusya Orta ve Doğu Avrupa’da en hızlı ve genişleyerek büyüyen pazardır. Ancak zayıf altyapı, yolsuzluk, bürokrasi, perakende yatırım riskini artırmakta ve caydırmaktadır. Perakendecilikte gelişen pazar Çin, Hindistan ve Rusya olmaktadır. Avrupa ise düşük büyüme ve yüksek işsizlik oranından dolayı perakendecilik pazarı fazla gelişememiştir. Türkiye’de 70 milyondan fazla nüfusu ile çokuluslu Amerikan ve Avrupalı perakendecilerin hedefindedir. Son zamanlarda Kuveyt, Dubai ve S. Arabistanlı perakendeci grupları Türkiye’ye ilgi duymaya başlamışlardır. Suudi Al-Othaim 2010 yılında 5 adet 300 milyon dolarlık alış veriş merkezini Türkiye’de yapmayı planlamaktadır. Küresel Perakendeciler Stores Dergisi Dünyanın en büyük 250 perakendecisini belirlemektedir. Buna göre 2004 mali yılı verileriyle (2005 Haziran’a kadar) Dünyanın en büyük 10 küresel perakendecileri şunlardır:
Dünyanın en büyük 10 perakendecisinin 5’i ABD, 2’si Alman, 1’i Fransız, İngiliz ve Hollandalıdır. Amerikan Wal-Mart mağazaları 285 milyar $ satış sağlamıştır. İkinci sırada Fransız Carrefour yaklaşık 90 milyar $’lık satış yapmıştır. 250 perakendecinin 170’i 2004 dönem satışlarını ortalama %3.6 karla kapamıştır. Bir önceki yıl bu oran %3.3 olmuştur. İlk 10 perakendeci toplam satışların %29’unu gerçekleştirmiştir. Dünyanın küresel perakendeci pazarının büyüklüğü 9 trilyon $ olduğu tahmin edilmektedir 250 büyük perakendeci bunun 2.84 trilyon $ karşılamaktadır. perakendeciler arasında birleşme ve satın almalar sıralamaları değiştirmektedir. Euro’nun dolar karşısında değer kazanması Avrupalı perakendecilerin üst sıralara çıkmasına neden oldu. 1999-2004 yılları arasında en hızlı büyüyen perakendeciler küçük, odaklanmış, bir-iki ülkede iş yapan, iç pazarda kendi ülkelerinde doygunluğa ermemiş firmalar olmuştur. Türkiye’deki Küresel Perakendeciler Kimler? Dünyanın en büyük çokuluslu 250 perakendecinin 12’si Türkiye’de faaliyet göster-mektedir. En fazla perakendeci şirketi 4 ile İngilizlerde. Fransa, Almanya ve ABD ikişer ve İsveç ve İspanya birer perakendeci şirketi bulunmaktadır.
Türkiye'de özellikle son on yılda yerli/çokuluslu perakende sektöründe çok büyük gelişmeler oldu. Yerli perakende zincirlerinin (Migros, Tansaş, Gima, Bim, Koçtaş, Tezken, İstikbal, Çilek vs) birçoğu finans sektöründe de ciddi yatırımları olan holdinglere aittir. Böylelikle, finansal kurumlarla işbirliği sağlanarak kredi kartlarıyla taksit imkânları gibi tüketicileri çekecek ödeme kolaylıkları getirilebilmektedir. Carrefour ve Tesco gibi dünya lideri firmaların da sektöre girmesiyle yerel perakende firmaları da yeniden yapılanmaya gitmiştir. Bazı Türk perakendecileri özellikle Türki Cumhuriyetleri ve Rusya ve eski doğu bloğu ülkelerinde mağazalar açmakta ve yurt dışına açılmaktadır. Ülkemizde yakın gelecekte de sektördeki yabancı yatırımların payının daha da artması beklenmektedir. Bu da küçük çaplı yerel mağaza ve dükkânların kısa zamanda yok olmasına neden olacaktır. Böylece küçük yerel esnaf (küçük mağaza sahipleri ve yerel toptancılar) birleşerek çok ortaklı daha büyük ve güçlü şirketler zinciri kuramazsa, ayakta kalamayarak kapanacak ve işsiz kalacak ya bu küresel perakendecilerin çalışanı olacaktır. Perakendecilikte mağaza dizaynı, seçimi, modellemesi, markalar, imaj, pazar potansiyeli, kalite, çeşitlilik, kolay ulaşılabilirlik, çoktan seçme olanağı, fiyat ucuzluğu, müşteri profili, memnuniyeti, beklentileri, kullanım alışkanlıkları, ödeme çeşitliliği, perakendecilerin müşteri algısı, ürün değerlendirmesi önemli konular olmuştur. . PERAKENCELİK İÇİN İYİ BİR ÖRNEK: YAPI MARKETLERİN GELİŞİMİ Öncülük ruhunun başarısı: Riske girmeden gelecek şekillendirilemez. Bu yüzden risk alma ve öncülük ruhu en önemli değerler arasında yer alır. 45 yıl önce “kendin yap” ("do-it-yourself") fikri Almanya'ya ilk kez ortaya çıktı. O zamanlar alet ya da yapı malzemesi arayanlar bir dükkandan diğerine dolaşmak zorundaydı. Yeni yapı marketi konsepti tek bir çatı altında keyifli alışveriş imkânı yarattı. Bu öncü ruh nihayet tüm Avrupa'ya kendini kabul ettirdi ve aradan geçen zaman içerisinde yayıldı.  Konsept/Kavram: En iyi seçim, birinci sınıf kalite, uygun fiyat: İyi bir projenin temeli, iyi düşünülmüş bir konsepttir. Yapı Market başarısının temelini, müşteri odaklı profesyonel ürün yelpazesi ve aradığını bulmayı kolaylaştıran ürün sergileme şekliyle atılmalıdır. Yapı markette müşterileriler aydınlık, sıcak atmosferli ve merkezi konumda yer alan marketlerde; atölye, ev ve bahçeleri için ihtiyaç duyulan her ürünü bulabilmelidir. Bir çok reyonda yer alan binlerce ürün ve sunulan geniş kapsamlı hizmet çeşitleri bunun en açık kanıtıdır. Ürün yelpazemizin güncelliğine özellikle büyük önem verilmelidir. Yapı markette müşterilere sadece kendini kanıtlamış markalı ürünler ve en son yenilikler sunulmalıdır
Felsefe: Ekip ruhuyla müşteriye daha yakın : Güçlü bir felsefe; ekip ruhuna, yaratıcılığa ve hayata geçirmek için de tutarlığa ihtiyaç duyar. Ama her şeyden önce, bunları anlayan ve uygulayabilen çalışanlarınız olmalıdır. Bu yüzden Yapı marketlerde müşteriler ve çalışanlar, felsefemizin odak noktasında yer almalıdır. Market yerinin seçiminden geniş ürün yelpazesine, fiyat-performans oranından kalite güvencesine, danışmaya ve sunduğumuz hizmetlere kadar daima ve öncelikle müşteriler düşünülmelidir. Sorumluluk: Dağıtımı yapılan ürünlerinin çevre dostu olanlardan seçilmesini garanti edilmelidir. Çeşitliliğin Verdiği Keyif: Ürün yelpazesi Yapı Marketin aynası gibidir. Binlerce yüksek kaliteli ürün çeşidi, titizlikle ve uzun çalışmalar sonucunda belirlenmelidir. Bu yüzden Yapı Marketlerde, atölyeniz, eviniz ve bahçeniz için çok geniş ürün seçeneklerinin yanı sıra zanaatkârlar, ticari ve kurumsal müşteriler için profesyonel ürünler de bulunmalıdır. Reyonlarda aradığınızı bulmayı kolaylaştıran sergileme şekli ve seçkin markalar ile yapı market adına yapılan ürünlerin müşteri taleplerine uygun oluşturulmuş karışım seçim yapmanıza yardımcı olmalıdır. Geniş ürün çeşitliliği üstün hizmet yelpazesi ile tamamlanmalıdır. Ücretsiz ahşap kesiminden montaj ya da nakliye servisine, kiralık makine servisinden anahtar yapımı hizmetine kadar hepsi karşılanmalıdır. Her şey ustası için: hızlı, güvenli, güvenilir : Geniş ürün yelpazesi bireysel müşterilerin dışında zanaatkârlar, esnaf, apartman yöneticileri ve müteahhitler gibi meslek dallarına da hitap etmektedir. Ustalara yönelik ürün çeşitliliğimize cazip bir hizmet paketi eşlik etmektedir. Kurumsal Müşteri Servis Standı, geniş ürün yükleme alanları, toptan ürün tedariği ve nakliye hizmetleri sunmalıdır. Bu seçkin ürün ve hizmet anlayışı tüm reyonlarda geçerli olmalıdır.   
Kalite konsepti:Geleceği biçimlendirmek, güven yaratmak: Ancak yüksek bir kalite standardı güven yaratır. Bu yüzden ürünlerin seçimine çok zaman harcanmalıdır. Zamana yapılan bu yatırım, seçkin marka çeşitliliğine ve kendi firma markalı ürünlerin yüksek kalitesine yansımalıdır. Bir ürün ancak yüksek kalite şartlarına ve fiyat beklentilerine uygun düşüyorsa, ürün gamına dahil edilmelidir. Bir ürün arzu edilen kalite düzeyinde temin edilemiyorsa, onu kendi standartlarımızda üretmeliyiz. Müşterilerimiz kendi firma markalı ürünlerde optimum fiyat-performans oranına her zaman güvenmelidir. Personel: Gayretli ve bilgili: Bir şirketin en değerli sermayesi ve yatırımı personelidir. Kalifiye, iyi eğitilmiş bir ekibin ve iyi bir çalışma ortamının ne kadar önemli olduğu asla unutulmamalıdır. Müşteri memnuniyetinin, dolayısıyla uzun süreli büyüme ve başarının garantisi budur. Personel teşvikleri ve gelişim desteği bu yüzden şirket hedeflerinin ön sıralarında yer almalıdır. Ortak gelecek: Cazip, esnek ve zamanın nabzını tutan: Gelecek; esnek, açık kavramların ve tutarlı bir kalite yöneliminin olacaktır. Yapı Market bunu açıkça görüp ve başarıyla hayata geçirmelidir. ESKİŞEHİR’DE PARAKENDECİLİK SEKTÖRÜNDEKİ GELİŞMELER Eskişehir’de de hem yerli hem de yabancı çokuluslu zincir parakendeci mağazaları hızla artmaktadır. Dünyanın ikinci büyük parekendecisi Fransız Carrefour ve Alman Ece grubu Ece Türkiye ile büyük alış veriş mağazaları açmaktadır. ECE Proje Yönetim firması Almanya’da 1965 yılında kurulmuş olup merkezi Hamburg’dadır. Şehir içi alış-veriş merkezleri, taşıma kompleksleri (tren garları, havalanı projeleri), logistik merkezleri, şirket genel merkezleri, ofis kompleksleri, hastaneler yapmakta, yönetmekte ve finansman sağlamaktadır. ECE grubu 17 ülkede faaliyet göstermekte olup sermayesi 42 milyon Euro’dur. ECE bugün 89 alışveriş merkezi yönetmekte olup 20 tane alış veriş merkezi inşa etmekte/planlamaktadır. 9100 kiracısı ve 2.7 milyon m2 satış alanına sahiptir. 11.5 milyar Euro satış hacmi vardır. Türkiye’deki faaliyetlerini İstanbul’daki ECE Türkiye ile yürüt-mektedir. ECE Türkiye Proje Yönetimi A.Ş. alışveriş merkezi projeleri geliştirmek ve yatırımlarını hayata geçirmek, kiraya vermek ve mevcut alışveriş merkezleri de dahil olmak üzere yönetim hizmetlerini pazara sunmak amacı ile 2000'de Türkiye'de faaliyetlerine başlamıştır. ECE Türkiye, iş geliştirmeden başlayarak mimari ve işlevsel planlama, proje yönetimi, kiralama, alışveriş merkezi yönetimi, bütçeleme, muhasebe ve hukuki hizmetlerin tümünü aynı çatı altında toplayan ilk ve tek Türk şirketidir. 110 kişilik kadro ile sektörde lider konumdadır. Kuruluşumuzdan bu yana, 41 yıldır sektöründe Avrupa pazar lideri konumunda olan Alman ECE Grubundan sağlanan bilgi birikimi hızlı ve emin bir şekilde elde edilen bu başarının ardında yatan bir diğer önemli faktördür. Kendi sektöründe Türkiye'de lider konumda olan ECE Türkiye, Koç ve Sabancı Grupları gibi Türkiye'nin lider kuruluşlarıyla çalışmaktadır. Hali hazırda MetroCity – Levent Alışveriş Merkezi, Koç Grubu'na ait Beylikdüzü, Antalya ve Ankara Migros Alışveriş Merkezleri, Sabancı Grubu ortaklığında CarrefourSA Maltepe Park Alışveriş Merkezi ve Town Center Alışveriş Merkezi ’ni yönetim portföyünde bulunduran ECE Türkiye, 220.000 m²'lik bir alanda faaliyet gösteren 770 kiracısı vardır ESPARK ALIŞ VERİŞ MERKEZİ PROJESİ. İnşaatı Eskişehir fabrikalar bölgesinde başlamış olup 2007 Güzde tamamlanacaktır. Espark Alışveriş Merkezi 4 kat üzerinde yaklaşık 40.000 m² kiralanabilir alana sahiptir. Espark Alışveriş Merkezi, içinde bir süpermarketin, besin-büfeleri (food-court) alanının, sektöründe başarılı tekstil mağazalarının, sinema, restoran ve cafelerin bulunduğu 150 ulusal ve uluslararası mağazadan oluşmaktadır. Ancak marka olmayan yerel esnafın bu alışveriş merkezinde işyeri sahibi olması mümkün olmayacaktır. 
Eskişehirli yerel esnaf/tüccar maalesef birleşerek ortak büyük perakendecilik şirketleri/ zincirleri kurmada zorluk çekmektedir. Daha önce yaşanan bazı kötü örnekler belleklerden silinemediği için herkes bağımsız küçük işletmeler ile çalıştırmaktadır. Bunların çoğu aile şirketi olup babadan oğula devredilmektedir. Bazı yerel büyüyen firmalar ise mağaza sayılarını sadece Eskişehir ili içinde artırma ile yetinmektedir. Güç birliği ile sermaye artırımı ve güçlü bir perakendecilik zinciri kurmada sorunlar aşılamamaktadır. Yüklə 73,43 Kb. Dostları ilə paylaş:
|
