Dövlət və bələdiyyə idarəetməsinin müasir problemləri
Bələdiyyələrin dövlət hakimiyyəti, maliyyə-kredit təşkilatları ilə
Yüklə 1,61 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
14.3. Bələdiyyələrin dövlət hakimiyyəti, maliyyə-kredit təşkilatları ilə münasibətlər. Müasir dövrdə bələdiyyələr yerli idarəetmə orqanı kimi, səmərəli iqtisadi idarəetmə sisteminin formalaşdınimasını təmin edirlər. Bu baxımdan dövlət tərəfindən zəruri qanunvericilik bazasmm yaradılması, nəzarətedici və stimullaşdmcı mexanizmin təşkili çevik idarəetmə orqanı olan bələdiyyələrin ölkədə normal fəaliyyətinin təmin edilməsində mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Yerli əhəmiyyətli məsələlər - bələdiyyə əhalisinin həyat fəaliyyətinin bilavasitə təmin edilməsi ilə bağlı ölkə Konstitusiyası və qanunları ilə müəyyənləşdirilən məsələlər olduğuna görə, onlann həllini təmin edən səlahiyyətlər yerli özünüidarəetmə orqanlarına verilir. Qeyd etmək lazımdır ki, mərkəzi icra hakimiyyəti orqanlanmn yerli əhəmiyyətli məsələlərin həlli üzrə fəaliyyətim ayn-ayrı dövlət proqramlan çərçivəsində həyata keçirilən tədbirlərin qiymətləndirilməsi yolu ilə öyrənmək mümkündür. Yerli əhəmiyyətli məsələlərin həlli ilə bağlı olan tədbirlərin yerinə yetirilməsində mərkəzi və yerli icra hakimiyyəti orqanlan ilə birlikdə yerli Özünüidarəetmə orqanlan da iştirak edirlər. «Azərbaycan Respublikası regionianmn sosial-iqtisadi inkişafi Dövlət Proqram» ilə əhalinin, xüsusilə kənd əhalisinin kommunal xidmətlərlə, o cümlədən elektrik eneıjisi, su, istilik, rabitə və s. ilə təminatının yaxşılaşdınl- ması üzrə tədbirlərin yerinə yetirilməsi vəzifəsi müvafiq təşkilatlara, yerli icra hakimiyyəti və bələdiyyə orqanlanna həvalə edilmişdir. Yerli əhəmiyyətli məsələlərin həllində mərkəzi icra hakimiyyəti orqanlanmn səlahiyyətləri heç də həmişə müvafiq orqanlar haqqmda qüvvədə olan 179 əsasnamələrdə əks olunmur. İqtisadiyyat Nazirliyinin Əsasnaməsində nazirliyin fəaliyyətinin istiqaməti kimi sahəvi, mərkəzi və yerli icra hakimiyyəti orqanlannm fəaliyyətinin əlaqələndirilməsi göstərilir. Mərkəzi icra hakimiyyəti orqanlanmn Nümunəvi Əsasnaməsindən fərqli olaraq burada dövlət proqramlan ilə nəzərdə tutulan yerli məsələlərin həllində yerli özünüidarəetmə orqanlanmn rolu nəzərə alınmır. Maliyyə Nazirliyi haqqmda Əsasnamədə dövlət proqramlan ilə nəzərdə tutulan yerli əhəmiyyətli tədbirlərin maliyyələşdirilməsində dövlət büdcəsi ilə yerli büdcələrin əlaqələndirilməsinin mümkünlüyü göstərilmir. Bu isə maliyyə vəsaitlərinin regional sosial-iqtisadi inkişafa dair dövlət proqramlan ilə yerli sosial- iqtisadi inkişaf proqramlan arasında bölgüsündə qeyri- müəyyənlik yaradır. Bələdiyyə ərazisində fəaliyyət göstərən dövlət və kommersiya banklan yalnız təminat olduqda kredit verirlər. Bu, kredit aimmasmda girov problemi yaradır. Digər tərəfdən, banklar daha likvid xarakterli əmlakı girov kimi qəbul edirlər. Nəticədə isə, belə imkanlara malik olmayan yerli sahibkarlar kredit götürmək və fəaliyyətini genişləndirmək hüququndan istifadə edə bilmirlər. Bunun əsas səbəbi isə verilmiş kreditlərin vaxtmda geri qaytanimaması, banklarm xeyli miqdarda debitor borclanmn olacağım səciyyələndirir. Beləliklə, kreditin vaxtında geri almmasımn çətinliyini başadüşən kreditorlar kreditvermə şərtlərini çətinləşdirir və sahibkarlardan girov üçün likvid əmlak tələb edirlər. Təcrübədə bir çox ölkələr bu problemin həllində müxtəlif vasitələrdən istifadə edirlər. Belə ki, bu məqsədlə bələdiyyə ərazisində bank və sahibkarlar arasında üçüncü bir təşkilatın da yaranmasım və onların əlaqəli fəalİ3^əti təşkil olunur. Bu istiqamətdə investisiyalara təminat fondlian yaradılır və kredit münasibətləri onlann vasitəsilə tənzimlənir, İnvestisiyalara təminat fondımun başlıca funksiyası kredit alan sahibkara zəmanət məktubu verməklə, aynlıcaq məbləğin xeyli hissəsini sığortalamaqdan ibarətdir. Azərbaycanda bələdiyyə banklanmn yaradılması da zəruridir. Belə banklar həm də yerli sahibkarlıq fəaliyyətinə kömək məqsədilə kreditlərin verilməsini həyata keçirə bilər, bu isə bələdiyyə ərazisində həm əhalinin, həm də yerli hakimiyyətin maliyyə vəziyyətini tədricən yaxşılaşdıra və gələcəkdə bank sisteminin inkişafina şərait yarada bilər. Yuxarıda apanlan tədqiqat hökumətin regional sosial-iqtisadi inkişaf və 180 ekoloji proqramlanmn həyata keçirilməsi, yerli özünüidarənin maliyyə-iqtisadi əsaslanmn möhkəmləndirilməsi üzrə mərkəzi icra hakimiyyəti orqanlanmn səlahiyyətlərinin qanunvericiliklə təsbit edilməsi və təcrübədə tətbiq edilməsi ilə bağlı problemlərin həllinin zəruriliyini şərtləndirir . Yüklə 1,61 Mb. Dostları ilə paylaş:
|