Dərs vəsaiti Azərbaycan Respublikası təhsil nazirinin 25 fevral 2010-cu IL tarixli 235

1. Ödəniş tapşırıqları ilə hesablaşma.  Bu forma hazırda 
respublikamızda 
ən  geniş  yayılmış  nağdsız  hesablaşma 
formasıdır. Ödəniş tapşırığı müəssisənin ona xidmət edən bankına 
öz  hesabından  müəyyən  məbləğin  köçürülməsinə  dair  tapşırığı 
deməkdir.  Bu  hesablaşma  forması  bazar  iqtisadiyyatı  şəraitində 
daha geniş istifadə olunur.  
Ödəniş  tapşırıqlı  hesablaşmalar  geniş  əhatəli  ödənişlərin 
yerinə yetirilməsi üçün istifadə olunur. Bu hesablaşma formasının 
köməkliyi  ilə  mal  göndərən  və  podratçılarla,  pensiya  və  sığorta 
fondu  idarələri  ilə,  işçilərin  əməkhaqqını  onların  digər 
banklardakı  hesabına  köçürdükdə  həmin  işçilərlə,  vergi  və  digər 
ödənişlər zamanı, banka komisyonlar ödənildikdə hesablaşırlar.  
Ödəniş  tapşırıqları  onların  yazıldığı  günündən  etibarən 
(yazılma  günü  nəzərə  alınmır)  10  gün  ərzində  etibarlıdır  və 
bankla hesab sahibinin arasında digər hallar nəzərdə tutulmayıbsa 
(ödənişin  edilməsi  üçün  ssudanın  alınması)  ödəyicidən  yalnız 
onun hesabında vəsait olduqda icraya qəbul olunur.  
Tərəflərin  razılığına  əsasən  ödəniş  tapşırıqları  müddətli, 
vaxtından  əvvəl  və  vaxtı  artırılmış  ola  bilər.  Müddətli  ödəniş 
avans  ödənişləri  zamanı,  yəni  malın  göndərilməsinə  kimi,  mal 
göndərildikdən  sonra,  yəni  malın  birbaşa  aksepti  yolu  ilə,  böyük 
sövdələşmələr zamanı ödənişlər qismən edildikdə  yerinə yetirilir. 
Vaxtından  əvvəl  və  vaxtı  uzadılmış  ödənişlər  tərəflərin  maliyyə 
durumuna  zərər  vurmadan  müqavilə  münasibətləri  çərçivəsində 
mümkündür.  
Ödənişin  zəmanətli  olması  məqsədi  ilə  mal  göndərən 
sövdələşmə şərtlərinə ödəniş tapşırığının akseptini daxil edə bilər. 
Tapşırıq  bank  tərəfindən  ayrıca  balans  hesabında  tapşırıq 
məbləğinin  depozitə  qoyulması  (təxsis  edilmə)  yolu  ilə  aksept 
edilir. Aksept olunmuş tapşırıqda ödəniş üçün vəsaitlərin depozitə 
qoyulmasını  təsdiqləyən  müvafiq  qeyd  aparılır.  Aksept  olunmuş 

---

 
 
 
 
84 
ödəniş  tapşırıqları  icraya  yalnız  tam  məbləğdə  qəbul  edilir. 
Onlardan  qalığın  nağd  alınması  və  ya  nağd  vəsaitlə  mübadilə 
edilməsinə  yol verilmir.  Hazırda bank tərəfindən aksept olunmuş 
ödəniş  tapşırıqları  ilə  hesablaşmaq  sahəsinin  poçt,  telefon  və 
teleqraf xidmətlərinin yük və sərnişin daşınmaları üzrə birdəfəlik 
əməliyyatların 
ödənilməsi 
ilə 
məhdudlaşdırılıb. 
Ödəniş 
tapşırıqları ilə hesablaşmanın bu növünün çatışmamazlığına sənəd 
mübadiləsinin  əhəmiyyətli  dərəcədə  mürəkkəbləşdirilməsi  və 
uzadılması,  müştərinin  təsərrüfat  dövriyyəsindən  vəsaitlərin 
ayrılması aid edilir.