Azərbaycan respublikasi təhsil nazirliyi sumqayit döVLƏt universitetiNİn nəZDİNDƏ sumqayit döVLƏt texniki kolleci

T

ərif 1. İki A və B mülahizələri bir-birilə “A onda və yalnız onda olur ki, B olsun” şəklində 

bağlandıqda,  alınmış  yeni  mürəkkəb  mülahizəyə  onların  ekvivalensiyası  deyilir  və 

B

A



 

kimi işarə edilir. 

T

ərif 2. Yalnız A və B mülahizələrinin hər ikisi eyni zamanda doğru və ya yalan olduqda 

doğru, qalan hallarda isə yalan olan mürəkkəb mülahizə ekvivalensiya adlanır. 

B

A



 

yazılışı belə oxunur. “A onda və yalnız onda, olur ki, B olsun” 

M

əsələn. A-“ ədədin rəqəmləri cəmi 3-ə bölünür” B-“ ədəd 3-ə bölünür” 

B

A



  - 

“Ədəd  onda  və  yalnız  onda  3-ə  bölünür  ki,  onun  rəqəmlərinin  cəmi  3-ə 

bölünmüş olsun”. 

 

 

 

 

 

 

 

 

A 

B 

B

A



 

D 

D 

D 

D 

Y 

Y 

Y 

D 

D 

Y 

Y 

D 

A 

B 

B

A



 

D 

D 

D 

Y 

Y 

D 

Y 

D 

Y 

D 

Y 

Y 

A 

B 

B

A



 

A

B



 

B

A



 

D 

D 

D 

D 

D 

Y 

Y 

D 

D 

D 

Y 

D 

D 

Y 

Y 

D 

Y 

Y 

D 

Y 

---

15 

 

 

Mövzu 5.  Anlayışlar. Anlayışın məzmunu və həcmi. Anlayışın tərifi. 

Plan: 

1. 

Anlayışın məzmunu və həcmi 

2. 

Anlayışın tərifi. 

3. 

Anlayışın cinsi və növü. 

 

Biz daima t

əbiətlə təmasda olub, müxtəlif cisim və hadisələrlə tanış oluruq. Bu cisim 

v

ə  hadisələr  bir-birinə  oxşar  və  fərqli  olurlar.  Bu  zaman  bizdə  cisim  və  hadisələr 

haqqında  təsəvvürlər  yaranır.Bu  təsəvvürlər  isə  get-gedə  anlayışlara  çevrilir.  Cisim  və 

hadis

ələr  isə  əlamətlərinə  görə  bir-birindən  fərqlənir.  Onda  anlayışı  belə  ifadə  etmək 

olar. 

Anlayış  öyrənilən  obyektin  mühüm  (fərqləndirici)  xassələrinin  inikas  olunduğu 

t

əfəkkür  formasıdır.  Əgər  anlayış  real  aləmdə  mövcud  olan  obyektlərin  inikasından 

ibar

ətdirsə, onda anlayış düzgün anlayış adlanır. 

 

Anlayışlar  cisim  və  hadisələrin  əsas  əlamətlərini  göstərən  fikirlərdir.  Əlamətlər 

müxtəlif olduğu kimi onun anlayışlar sistemidə müxtəlif olur. Belə ki, astronomiyanın öz 

anlayışlar  sistemi,  fizikanın  öz  anlayışlar  sistemi,riyaziyyatın  isə  öz  anlayışlar  sistemi 

vardır. 

 

M

əsələn, riyazi anlayışlara aşağıdakıları göstərmək olar: “çoxluq”, “müstəvi”, “düz 

x

ətt”, “məsafə”, “bucaq”, “dördbucaqlı” və s. 

 

H

ər bir anlayışın iki cəhəti vardır. 

1. 

Anlayışın məzmunu