| Misal 2. 99
ədədi aşağıdakı kimi təsvir olunur:
99 = (
– 10 + 100) + (– 1 + 10) = X C I X
Misal 3. 2002
ədədini isə romalılar belə təsvir edirdilər:
2002 = 1000 + 1000 + 1 + 1 = M M I I
Misal 4. 32
ədədini rum rəqəmləri ilə təsvir edək:
32 =
30 + 2 = (Х + Х + Х) + (I + I) = ХХХII
Misal 5. 1999
ədədinin 2 müxtəlif yazılışına baxaq.
1) 1999 = 1000 + 900 + 90 + 9 = 1000 + (1000
– 100) + (100 – 10) +
+(10
– 1) = M + (M – C) + (C – X) + (X – I) = MCMXCIX
2) 1999 = 2000
– 1 = 1000 + 1000 – 1 = M + (M – I) = MIM
Misal 6. 95
ədədinin 2 müxtəlif yazılışına baxaq.
1) 95 = 90 + 5 = (100
– 10) + 5 = (C – X) + V = XCV
2) 95 = 100
– 5 = C – V = VC
Misal 7. 1950
ədədinin 2 müxtəlif yazılışına baxaq.
1) 1950 = 1000 + 900 + 50 = 1000 + (1000
– 100) + 50 = M + (M – C) + L = MCML
2) 1950 = 2000
– 50 = 1000 + 1000 – 50 = M + (M – L) = MLM
Misal 8. MCMLXXIV
– rum ədədini onluq say sisteminə çevirək:
MCMLXXIV = М + (М – С) + L + (Х + Х) + (V – 1) = 1000 + 900 + 50 + 20 +
Nisb
ətən müasir mövqesiz say sistemlərindən hesab olunan Əlifba say sistemlərinə
yunan, slavyan, fin v
ə başqa say sistemləri aiddir. Qədim Yunan əlifba say sistemində
1, 2, ... , 9
ədədləri yunan əlifbasının ilk doqquz hərfi ilə işarə olunurdu. Məsələn: α = 1,
β = 2,
= 3 və s. 10, 20, ... , 90 ədədlərini təsvir etmək üçün isə növbəti doqquz hərfdən
(ι = 10, κ = 20, λ = 30, μ = 40 və s.), 100, 200, ... , 900 ədədlərini təsvir etmək üçün isə
son doqquz h
ərfdən (ρ = 100, σ = 200, τ = 300 və s.) istifadə edilmişdir. Məsələn: 141
ədədi bu say sistemində ρμα kimi yazılırdı.
Mövqeli say sistemlərinin yaranması riyaziyyatın inkişafında böyük nailiyyət
hesab edilir. Mövqesiz say sistemindən fərqli olaraq mövqeli say sistemində eyni bir
işarə (rəqəm) ədədin yazılışındakı mövqeyindən asılı olaraq müxtəlif ədədləri göstərə
bilir.Müxtəlif mövqeli say sistemləri olmuşdur. Məsələn, iyirmilik, onikilik, altmışlıq say
sisteml
əri vəs.
Dostları ilə paylaş: | 
