K. Turg‘unboyev, M. Tolipov, I. Oxunov

Ijtimoiy pedagogikaning ilmiy fan sifatidagi tuzilishi 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ijtimoiy ishlar falsafasi, ijtimoiy siyosat, ijtimoiy — iqtisodiy, ijtimoii — psixologik, ijtimoiy 

ma’naviy-ma’rifiy  va  boshqa  ijtimoiy  ishlar  bilan  birga  ijtimoiy  pedagogika  ham  rivojlanib 

bormoqda.  

Amaliy  faoliyatning  sohasi  sifatida  ijtimoiy  pedagogikani  predmeti  —  mavzu  baxsi  inson 

ijtimoiy  aqlini  turlicha  ko‘rinishi  va  hillaridagi  o‘zaro  ta’siri  yoki  o‘zaro  munosabati  hisoblanadi. 

Uning  maqsadi  bo‘lib,  insonning  ijtimoiy  faoliyatini  saqlash,  tiklash,  quvvatlash,  rivojlantirish 

uchun ijtimoiy aql va ta’lim o‘zaro munosabatlarini har tomonlama uygunligini ta’minlaydi. 

Bunday  har  tomonlama  uyg‘unlashtirish  asosan  uch  yo‘nalishda  mazkur  shaxsning  ijtimoiy 

rivojlantirish,  muhitni  pedagogikalashtirish,  inson  bilan  mazkur  muhitni  o‘zaro  ta’sirini 

optimallashtirish orqali amalga oshiriladi. 

Amaliy  faoliyat  sohasi  sifatida  ijtimoiy  pedagogika  u  yoki  bu  sotsium  bilan  o‘zaro  ta’sir 

xolatidagi  insonga  yo‘naltirilgan.  Bunday  o‘zaro  ta’sir  ishtirokchilarini  shartli  tarzda  3  ta  katta: 

ijtimoiy  —  istiqbolli;  ijtimoiy  —  stabil;  ijtimoiy  —  muammoli  guruhlarga  bo‘lish  mumkin. 

Insonlarni  u  yoki  bu  guruhga  ajratish  mezonlari  sifatida  ularning  qimmatli  mo‘ljallar  va  hayotiy 

maqsadlariga  qaratilgan  yo‘nalishlar  hamda  ularning  jamiyat  tomonidan  tan  olingan  ijtimoiy 

boyliklariga mos kelishi kerak. 

Bunday  guruhlash  usuli  ijtimoiy  pedagogik  faoliyat  bilan  murakkab  xolatga  tushib  qolgan 

shaxslarning  (nogiron,  narkoman  va  hokazo)  muammolariga  tezkor  e’tibor  berish  imkoniyatini 

beradi.  Mavjud  shaxsni  muammoli  xolatini  hal  etish  (axolini  mazkur  ijtimoiy  muammoli  qismga 

aloqador qismiga tegishli) bilan mazkur sohada maxsus kasb tayyorgarlikdan o‘tgan mutaxassislar 

shug‘ullanmog‘i zarur. 

Bu  o‘rinda  o‘sha  shaxs  ijtimoiy  pedagogning  mijozi  sifatida  emas,  balki  ijtimoiy  — 

pedagogik  faoliyatning  bevosita  hamkori  bo‘lib  qolsagina  faoliyat  samarali  bo‘ladi.  Bunday 

yondashuv  ijtimoiy  —  pedagogik  faoliyatning,  profilaktik,  ogohlantiruvchi  harakterda  bo‘lishini 

ta’minlaydi  va  u  axolini  shakllanayotgan  muammoli  guruhini  shakllanishini  oldini  olish  va  kelib 

chiqish  sabablarini  bartaraf  etish  yoki  ogohlantirish,  aholini  ijtimoiy  muammoli  guruhini  ijtimoiy