www.ziyouz.com kutubxonasi
259
— Unga hech narsa qilmadimi? Ayolning ovozi qumga sanchilgan belkurak tovushiga o‘xshab
chiqdi.
Palmer bosh irg‘adi.
Virjiniya uning yoniga keldi. O’ng qo‘lini ko‘tarib, barmoqlarini ko‘zdan kechirdi. Palmerning
barmoqlari hamon titrardi.
— Barmoqlaring qalay? — so‘radi Virjiniya.
U boshini chayqadi.
— Karaxt bo‘lib qoldi.
— Qimirlatishga harakat qil. — U harakat qildi. Barmoqlari qattiq og‘ridi, lekin bu og‘riqqa chidasa
bo‘lardi. Lekin titroq kuchaydi.
— Sinmagan shekilli, — dedi Virjiniya. — Ichishga biror narsa beraman.
Palmer avvaliga rad etdi, keyin stakanni chap qo‘li bilan oldi. Viskiga biroz diqqat bilan qarab turib,
keyin bir necha marta xo‘pladi. Biroq bundan ham tinchlanmadi. Stakanni stol qirrasiga quymoqchi
bo‘lgandi, eplay olmadi. Stakan gilamga tik tushib, ichidagi suyuqlikning bir tomchisi ham to‘kilmadi.
Bu g‘ayritabiiy holat Palmerni hayratda qoldirdi. Axir, idishdagi suyuqlik to‘kilishi kerak-ku, shunday
emasmi? U tirsaklarini tizzalariga tiraganicha, egilib go‘yo butun tanasini chayqatayotgan ichki titroqni
bosishga urindi.
— Sen o‘zingni jag‘i singan odamday tuta olasanmi? — so‘radi Virjiniya. — Ichishga tobing qalay?
— Mening jag‘im singan, — tan oldi Berns. U ko‘p yillar til o‘rganganini unutib, o‘z shevasida,
qattiq iztirob ichida gapirdi. — Ularning shahar tashqarisidagi birinchi toifali klublaridan, faqat oqlarga
atalgan mehmonxonalaridan, kurortlari, maktablari, yahudiylar va katoliklar uchun cheklangan
kollejlaridan, la’nati ijara bitimlaridan, tushlik qilinadigan va qimor o‘ynaladigan klublardan ko‘nglim
ayniydi.
— Gapimni eshit, — Berns davom etdi. — Sen qanchalik aqilli qiz bo‘lmagin, hali bularni bilib
olishing kerak. Vik meni tentak, deb hisoblaydi. U haliyam biz bilan birga biror ish qilishim mumkin,
deb o‘ylaydi. Bekorlarni aytipti. Bizni hurmat qilishga, bizga bo‘ysunishga majbur qiladigan bitta vosita
bor, xolos. Bu — etigimiz bilan basharasiga tepish! — U kutilmaganda baqirib yubordi. — Va,
singilginam, bunga juda oz vaqt qoldi, agar sen....
— Mak, Mak, Mak! — Virjiniya uning yelkasiga qulini quyib, orqaga, divan suyang‘ichiga itardi. —
Iltimos, jim bo‘l.
Berns shu zahoti o‘rnidan sakrab turib, ehtiyotkorlik bilan jag‘ini paypasladi.
— Agar sen Nyu-Yorkdagi bizga tegishli narsalar bir tunda ixtiyorimizga o‘tib qolgan deb o‘ylasang,
tentak bo‘lasan, — u Virjiniyaga murojaat qildi. — Biz ularni qonimiz bilan qo‘lga kiritganmiz. Har bir
qarichini. Bizni bir-birimizga — italyanlarni irlandlarga, yahudiylarni negrlarga, puerto-rikoliklarga
gijgijlamagan, deb o‘ylamagin. Biroq biz endi uni qo‘lga kiritdik. — Palmer Berns qo‘lini yuqori
ko‘tarib, musht qilganini ko‘rdi.
— Biz uni qulga oldik. Protestantlar bu shaharni unda yashovchi odamlardan qaytarib olisholmaydi.
Vestchestrdagi olmish minglik uy-joylari, Ferfilddagi ajoyib dala hovlilari, Shimoliy qirg‘oqdagi shunga
o‘xshash qimmatbaho qo‘rg‘onlarini ham qaytarib olisholmaydi. Biz o‘zimizning xususiy shahrimizga
egalik qilamiz, azizginam. Shuningdek, boshqa bir qancha shaharlarga ham egalik qilamiz.
Chikagodagi istagan polyakdan so‘ra. San-Frantsisko portidagi istagan michmandan so‘ra. Jin ursin,
Kaliforniyada esa biz bankka ham egalik qilamiz. — Berns go‘yo endi ko‘rgandek, Palmerga qiyo
boqdi. — Xello, Palmer, — dedi u, — yutqizganlarga salom.
Bir soniyaga Palmer unga indamay qarab turdi. Keyin kulib yubordi. Biroq kulgisi darhol so‘ndi,
chunki vaziyat kuladigan darajada emasdi. Palmer o‘ng qo‘li kaftini pastga qaratib oldinga cho‘zdi:
— Xayl Berns!
Yaqindagina bo‘lib o‘tgan voqeadan oppoq oqarib ketgan Bernsning yuzi bo‘g‘riqib, qip-qizarib
ketdi. U o‘rnidan turishga intildi, lekin yana divanga yiqildi. Basharasini tirishtirgancha, peshonasini
ushladi.